احمد عابدی آرانی - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم
علی اله بداشتی - استاد گروه فلسفه و کلام دانشکده الهیات دانشگاه قم
حسین مرکزی مقدم - دانشجوی دکتری کلام اسلامی دانشگاه قم

موضوع فاعلیت الهی و چگونگی آفرینش جهان توسط خداوند از اساسی­ترین پرسش­های فلسفی است. یکی از اصلی­ترین دلایلی که فلاسفه مسلمان برای ترسیم کیفیت فاعلیت الهی از آن استفاده کرده­اند، قاعده «الواحد» است. علامه طباطبایی به عنوان بزرگ ترین فیلسوف نوصدرایی معاصر، تنها دلیل خود در طرح واره نظام آفرینش را بر این قاعده استوار نموده است، اما بهره­گیری از این قاعده در فاعلیت الهی از سوی استاد مصباح یزدی با نقدی فلسفی مواجه شده است. در این پژوهش با روشی توصیفی، تحلیلی، دیدگاه علامه طباطبایی پیرامون این موضوع تبیین و با محوریت انتقاد استاد مصباح یزدی، ارزیابی و عدم توانایی این قاعده برای اثبات ضرورت صدور واحد از خداوند بیان شده است.

واحد, علیت, فاعلیت الهی, قاعده الواحد, صادر اول, علامه طباطبایی, علامه مصباح یزدی