مهدی حبیب اللهی - هیات علمی دفتر تبلیغات
اصغر طهماسبی بلداجی - گروه علوم قران و حدیث دانشگاه شهرکرد
مریم زمانی پزوه - دانشکده علوم قرانی اصفهان
شوکت ابراهیم پور - دانشکده علوم قرآنی اصفهان

آخرین حج پیامبر اکرمk که در آخرین سال عمر شریف حضرت واقع شد، حجهالبلاغ نام دارد. یکی از مباحثی که در این حج بدان پرداخته شد، مسئله ولایت است که در آیه ۳ سوره مائده به آن اشاره می کند Pالیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلامO به عقیده امامیه و برخی اهل سنت، روز غدیر خم و خلافت علیj است. با تبیین موضوع ولایت، دین به اکمال می رسد. مسئله ولایت در منابع معتبر به تواتر بیان گردیده است؛ اما در مواردی از دید مستشرقان مغفول مانده و بنا به هر دلیلی بیان نشده است. جستار پیش رو با رویکرد توصیفی تحلیلی و با روش انتقادی به بررسی و نقد دیدگاه یکی از مستشرقان به نام «دوین استوارت» پرداخته است. وی استادیار زبان عربی و مطالعات اسلامی، در دانشگاه استوری است. او مقاله ای تحت عنوان «حجهالوداع» در دایرهالمعارف لایدن نوشته است که اخبار عزیمت پیامبرk به مکه را با جزییات بیان کرده است؛ اما اخبار مراجعت ایشان به مدینه و مهم ترین قسمت حجه البلاغ که معرفی امیرمومنان علیj به عنوان ولی و سرپرست مسلمانان هست، ذکر نکرده است. در جستار فرارو، به نقد منابع مورد استفاده توسط مولف پرداخته شده و اینکه حتی از همین منابع نیز به خوبی استفاده نکرده و اطلاع کافی از منابع مورد استفاده نداشته است. بنابراین مدخل «حجهالوداع» دوین استوارت، بر اساس ادله قرآنی و روایی غیرقابل پذیرش است.

حجه البلاغ, دایرهالمعارف قرآن لایدن, دوین استوارت, غدیر خم