جعفر نیکبخت - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان؛
مهدی طاهری - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان؛
محسن سکاکی - دانش آموخته آبیاری و زهکشی دانشگاه زنجان؛

           این پژوهش به منظور بررسی اثر کم آبیاری بر شاخص‎های کمی و کیفی عملکرد محصول زیتون رقم کرونائیکی در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم زنجان واقع در گیلوان با طول جغرافیایی ¢۰۵ °۴۹ شرقی و عرض جغرافیایی ¢۴۷ °۳۶ شمالی و ارتفاع متوسط ۳۳۰ متر از سطح دریا و با بافت خاک لوم در سال ۱۳۸۸ انجام شد. در این آزمایش، از چهار تیمار آبیاری شامل T۱، T۲، T۳ و T۴ به ترتیب ( ۱۰۰ (تیمار شاهد)، ۷۵، ۵۰ و ۲۵ درصد نیاز آبی درخت زیتون) با چهار تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و از روش آبیاری قطره ای حلقوی استفاده شد. نیاز آبی گیاه بر اساس داده های ایستگاه هواشناسی گیلوان و آخرین رابطه فائو-پنمن-مانتیث و ضریب گیاهی توصیه شده در نشریه ۵۶ فائو، استخراج شد. نتایج نشان داد که اثر کم آبیاری بر درصد روغن میوه، نسبت طول به قطر میوه، درصد تشکیل گل کامل و درصد تشکیل میوه ثانویه در سطح یک درصد و درصد تشکیل میوه اولیه در سطح پنج درصد معنی دار بود، لیکن، بر نسبت گوشت به هسته و درصد ماده خشک میوه معنی دار نشد. با توجه نتایج، کمترین درصد تشکیل گل کامل در تیمار T۴ (۴۲ درصد) اتفاق افتاد. در اثر کم آبیاری، اختلاف معنی دار در سطح پنج درصد بین درصد تشکیل میوه اولیه (T۱) و تیمارهای کم آبیاری (حدود ۳۱ درصد اختلاف) وجود داشت. هم چنین، ادامه روند کم آبیاری باعث ایجاد  اختلاف بین درصد تشکیل میوه ثانویه و میوه اولیه در تیمار T۴ شد. هم چنین، نسبت طول به قطر میوه تیمارهای کم آبیاری با تیمار شاهد در پنج درصد معنی دار شد. بنابراین، کم آبیاری در مواقعی که هدف کنسرو کردن زیتون ها باشد، توصیه نمی شود. بر اساس نتایج، بیشترین و کمترین درصد روغن به ترتیب از تیمارهای آبیاری ۷۵ درصد و ۲۵ درصد نیاز آبی (به ترتیب ۴۹/۲۸ و ۷۳/۲۲درصد) استحصال شد. با توجه به نتایج این پژوهش، در این منطقه برای درختان زیتون روغنی رقم کرونائیکی، ۲۵ درصد اعمال کم آبیاری از ابتدای فصل برای صرفه جویی در مصرف آب توصیه می شود.

آبیاری قطره ای حلقوی, فائو-پنمن- مانتیث, زیتون رقم کرونائیکی, نیاز آبیاری, صرفه جویی در مصرف آب