الهام سعیدی پویا - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
علی تهرانی فر - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
علی گزانچیان - مرکز تحقیقات کشاورزی طرق، خراسان رضوی، ایران
فاطمه کاظمی - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
محمود شور - گروه مهندسی علوم باغبانی و فضای سبز، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

امروزه بدلیل هزینه بالای نگهداری چمن (آبیاری و سرزنی)، شهرداری­ها و سازمان­های اداری در پی جایگزینی آن با سایر گیاهان پوششی می باشند. هدف از این آزمایش، مقایسه سه نوع چمن رایج رایگراس چندساله )رقم’دوبل(‘ ، فستوکای بلند )رقم ’الدرادو‘) و چمن مخلوط اسپورت تجاری با چمن­های شبدری، شبدر سفید )رقم ’کالوی‘) و شبدر میکرو )رقم ’پیپولینا(‘ به عنوان جایگزینی برای چمن­ها به منظور کاهش هزینه­های نگهداری می­باشد. این آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. صفات مختلف و شاخص­های رشد به دفعات طی سال­های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ ارزیابی شد. در ارزیابی­های اولیه درصد سبز­شدن، رایگراس چند­ساله بیشترین میزان را به خود اختصاص داد اما با گذشت ۳۶ روز از کشت، پوشش­دهی تمامی گیاهان به ۹۲ تا ۹۸ درصد رسید و هیچ­گونه اختلاف معنی­داری از لحاظ درصد سبزشدن بین کرت­های چمن­های گراسی و شبدری نبود. از نظر تراکم، یکنواختی و میزان علف­هرز اختلاف معنی­داری بین گیاهان مشاهده نشد، اما از نظر کیفیت پس از سرزنی در هر دو سال، شبدر سفید بهترین کیفیت را داشت. ارتفاع و وزن خشک به عنوان شاخص­های رشدی در هر دو سال، در چمن­های گراسی بیش از شبدرها بود و شبدر میکرو کمترین مقادیر را نشان داد. با گرم شدن هوا، چمن تال­فسکیو بر سایرین از نظر ارتفاع و وزن خشک غالب گردید به طوریکه در تیرماه، میزان وزن خشک چمن در هر متر­مربع به ترتیب برای تال­فسکیو معادل ۴۰، رایگراس (۵۲/۱۹)، اسپورت (۶۸/۱۵)، شبدر سفید (۲۴/۶) و شبدر میکرو (۳۶/۰) گرم بود. در نهایت، شاخص­های رشدی در چمن­های شبدری بسیار کمتر از گراس­ها بود که با توجه به این رشد کم، بالطبع هزینه­های نگهداری، بالاخص سرزنی کاهش می­یابد. این یک نکته مثبت در ارقام شبدر سفید و میکرو است که تا ماه­ها نیاز به سرزنی ندارد و در واقع، سرزنی به منظور حذف گل­ها صورت می­گیرد. بنابراین به عنوان جایگزینی با هزینه نگهداری کمتر، قابل توصیه می­باشند.

ارتفاع, شبدر سفید, فستوکا, کیفیت, لولیوم پرنه