آمنه قهرمانی - گروه کشاورزی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، بجنورد، ایران
ابراهیم گنجی مقدم - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
علی مرجانی - گروه کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، بجنورد، ایران

یکی از مشکلات عمده پرورش دهندگان شلیل عدم دسترسی به ارقام جدید و پر محصول و استفاده از ارقام ناشناخته است که میزان تولید، بازارپسندی و کیفیت محصول آن ها کم می­باشد. این پژوهش به­منظور مقایسه، گروه­بندی و انتخاب ژنوتیپ­های برتر از نظر صفات رشدی، مورفولوژیک و پومولوژیک ۱۰ ژنوتیپ و رقم شلیل (’فلامینو‘، ’نکتارد‘، ’هنری‘، ’شانیاریا‘، ’رویزیانا‘، ’تاج شماره-۱ و -۲‘، ’شلیل شماره-۱‘، ’آندروس‘ و ’سان­گلد‘ به­عنوان شاهد) به­صورت آزمایش بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در سال­های ۱۳۹۸-۱۳۹۷ در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا شد. ارقام و ژنوتیپ­های مورد بررسی از نظر صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، پومولوژیک و بیوشیمیایی تفاوت معنی­داری نشان دادند. زودگل­ترین ارقام شلیل، ’فلامینو‘، ’نکتارد‘ و ’سان­گلد‘ (هفته چهارم اسفند) و ’هنری‘ و ’تاج شماره-۲‘ دیرگل ترین (هفته اول فروردین) بودند. نتایج تست پانل نشان داد که ’فلامینو‘، ’هنری‘ و ’شانیاریا‘ دارای بالاترین رتبه از نظر میانگین حسی صفات رنگ، بافت، بو و طعم بودند. ’فلامینو‘ دارای بیشترین سبزینگی برگ (۹۱/۳۶) بود. ’هنری‘ با ۶/۴۴ کیلوگرم عملکرد، ۵۵/۳ کیلوگرم بر سانتی­متر مربع سفتی بافت میوه و ۳۹/۱۶ درصد مواد جامد محلول از نظر صفات بیوشیمیایی، برتری آماری نشان داد. ’فلامینو‘ و ’شلیل شماره-۱‘ به­ترتیب با میانگین ۷۶/۱۳۸ و ۵۱/۱۲۹ گرم، بیشترین وزن میوه را داشتند که در مقایسه با شاهد افزایش ۹۷/۳۲ و ۱۹/۲۸ درصدی نشان دادند. در مجموع ’فلامینو‘، ’نکتارد‘ و ’هنری‘ به دلیل داشتن صفات پومولوژیک و فنولوژیک بالا به عنوان ارقام برتر شلیل برای کشت در شرایط اقلیمی استان خراسان رضوی قابل توصیه می­باشد.

تست پانل, دوره گلدهی, سبزینگی برگ, شاخص طعم میوه