تاثیر سلنیوم و نانوذره آهن بر رشد و عملکرد شعمدانی عطری تحت تنش شوری کلریدسدیم

به­منظور بررسی تاثیر محلول­پاشی با نانوذره آهن و سلنیوم بر روی گیاه شعمدانی عطری تحت تنش شوری، دو آزمایش جداگانه بصورت فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلول­پاشی با نانوذره آهن (صفر، ۵/۱ و ۳ میلی­گرم در لیتر) و در آزمایش دوم تاثیر محلول­پاشی با سلنیوم (صفر، ۵/۱ و ۳ میلی­گرم در لیتر) بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک شعمدانی عطری تحت تنش شوری (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میلی مولار کلریدسدیم) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد وزن­خشک بخش هوایی گیاه، فعالیت کاتالاز، محتوای آهن، سدیم، پراکسید هیدروژن و درصد اسانس شعمدانی تحت تاثیر اثرات مستقل تنش شوری و محلول­پاشی با نانوذره آهن قرار گرفت. نسبت پتاسیم به سدیم، محتوای فلاونوئید، پتاسیم، مالون دی­آلدئید، پرولین و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفت. بالاترین عملکرد گیاه، محتوای آهن، نسبت پتاسیم به سدیم و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در تیمار بدون تنش شوری مشاهده شد. بالاترین محتوای سدیم، پرولین، مالون دی­آلدئید، پراکسید هیدروژن در تنش شوری ۱۰۰ میلی­مولار کلرید سدیم مشاهده شد. تیمار بدون تنش شوری و ۵۰ میلی­مولار کلریدسدیم موجب افزایش درصد اسانس شعمدانی شد. تیمارهای محلول­پاشی با هر دو سطح نانوذره آهن موجب افزایش محتوای کاتالاز، عملکرد، محتوای فنل و درصد اسانس شد. در آزمایش دوم عملکرد گیاه، محتوای پرولین و فلاونوئید تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفت. محتوای کاتالاز، مالون دی­آلدئید، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و پراکسید هیدروژن تحت تاثیر اثرات مستقل تنش شوری و محلول­پاشی با سلنیوم قرار گرفت. تیمار بدون تنش شوری موجب افزایش عملکرد گیاه، فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و پتاسیم گیاه شد. با افزایش تنش شوری به ۱۰۰ میلی­مولار محتوای پرولین، مالون دی­آلدئید و پراکسید هیدروژن در گیاه افزایش یافت. بیشترین فعالیت کاتالاز در تیمارهای بدون تنش شوری و تنش شوری ۵۰ میلی­مولار کلریدسدیم مشاهده شد. محتوای سلنیوم، سدیم و نسبت پتاسیم به سدیم تحت تاثیر اثرات متقابل تنش شوری و محلول­پاشی با سلنیوم قرار گرفت. محلول­پاشی با ۵/۱ و ۳ میلی­گرم در لیتر سلنیوم موجب افزایش محتوای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، فنل کل و محتوای پتاسیم شعمدانی شد. نتایج حاصل از تجزیه GC/MS نشان داد که β-citronellol (۵/۲۴ -۵/۱۲ درصد) و  Citronelly acetate (۳۹/۱۸ – ۵۶/۱ درصد) جزء غالب اسانس شعمدانی عطری در تیمار تنش شوری ۵۰ میلی­مولار کلریدسدیم با محلول­پاشی ۵/۱ میلی­گرم در لیتر سلنیوم و Citronelly formate (۲/۲۵ -۷۵/۱۰ درصد) جزء قالب اسانس در تیمار شاهد بود. در کل چنین می­توان نتیجه­گیری نمود که تنش شوری موجب کاهش صفات رشدی و فیزیولوژیک شعمدانی عطری شد. محلول­پاشی با سلنیوم و نانوذره آهن نقش مهمی در بهبود صفات فیزیولوژیک گیاه داشت.

Keywords:

آنزیم , اسانس , پرولین , شعمدانی عطری , محتوای فنل کل