محسن کافی - دانشگاه تهران
نیر اعظم خوش خلق سیما - پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران
عبدالمجید لیاقت - دانشگاه تهران

کاهش محتوای ژنوم می تواند مکانیسمی در جهت سازگاری با تنش های محیطی باشد، گزارش های متعددی از همبستگی بین اندازه ژنوم، شرایط آب و هوایی و وضعیت جوانه زنی در گیاهان گزارش شده است. محتوای نسبی ژنوم و رابطه آن با شاخص های استقرار گیاهچه تحت تنش خشکی در ۱۴جمعیت از فستوکای بلند۵ جمع آوری شده در ایران و دو رقم تجاری مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که جمعیت های فستوکای بلند تحت مطالعه به غیر از جمعیت بروجن (۲ ایکس) همگی هگزاپلوئید (۶ ایکس۶) هستند. آنالیز کلاستر نتایج استقرار گیاهچه، تفاوت معنی داری را در محتوای نسبی ژنوم جمعیت های تحت مطالعه در چهار گروه نشان داد. جمعیت های اصفهان (گروه ІІ: با محتوای نسبی ژنوم ۹۵/۱۷ پیکوگرم) و قوچان (گروه VI: با محتوای نسبی ژنوم ۵۶/۱۸ پیکو گرم) به ترتیب با ۱۰۰ درصد و ۷/۶ درصد جوانه زنی و طول برگ ۸/۸ و ۳/۲ سانتی متر در تنش ۴۰ درصد ظرفیت زراعی به ترتیب مقاوم ترین و حساس ترین جمعیت ها طی تنش خشکی شدید در مراحل ابتدای سبز شدن بودند. همبستگی منفی معنی داری بین محتوای نسبی ژنوم در جمعیت های تحت مطالعه و دو رقم خارجی با درصد نهایی سبز شدن بذور (۵۶/۰-) و طول برگ (۶۱/۰-) مشاهده شد. به نظر می رسد کاهش محتوای نسبی ژنوم مکانیسمی در جهت سازگاری با تنش های محیطی باشد. در جمعیت های دو گروه І و II مقاومت به خشکی خوبی در مراحل ابتدایی جوانه زنی و رشد مشاهده گردید که نشان دهنده پتانسیل این جمعیت ها برای برنامه های اصلاحی آینده می باشد.

محتوای DNA, درصد سبز شدن, تنش خشکی, طول برگ