علیرضا ایلدرمی - دانشیار گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منایع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
صدیقه عبداللهی - دکتری آمایش محیط زیست، دانشکده منایع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

آلودگی صوتی ب­ه عنوان یکی از مهمترین آلاینده­ های محیط­ زیست اثرات بالقوه­ ای بر سلامت انسان دارد. ارزیابی الگوهای همبستگی مکانی صوت به درک بهتر چگونگی اثرگذاری آلودگی صوتی بر رفاه و سلامت جامعه کمک می­ کند. از این رو در این مطالعه، پس از پهنه ­بندی آلودگی صوتی در قسمت مرکزی حوزه آبخیز زاینده ­رود، با استفاده از رویکردهای آمار فضایی شامل تحلیل موران جهانی، تحلیل انسلین موران محلی، تحلیل نقاط داغ (گیتس-­اردجی) و تحلیل خوشه و ناخوشه رندرینگ الگوهای همبستگی مکانی آلودگی صوتی ارزیابی شد و در پایان با استفاده از منحنی شاخص عملکرد، صحت مکانی رویکردهای مورد استفاده، بررسی شد. نتایج نشان داد تغییرات همبستگی مکانی پهنه ­های با آلودگی صوتی دارای همبستگی مثبت و الگوی خوشه ­ای است. بر این اساس پهنه ­های با آلودگی صوتی زیاد دارای الگوی خوشه ­ی بالا است و بخش­ های شرقی و شمالی منطقه ­ی مطالعاتی را شامل می­ شود. در حالی که پهنه­ های با آلودگی صوتی کم، دارای الگوی خوشه­ ای پایین است و قسمت­ های جنوبی و مرکزی منطقه­ ی مطالعاتی را در بر می ­گیرد. ارزیابی صحت مکانی الگوهای همبستگی مکانی آلودگی صوتی نشان داد که بیشترین میزان سطح زیر منحنی مربوط به روش تحلیل نقاط داغ (۹۶/۰) و کمترین میزان آن مربوط به روش تحلیل خوشه و ناخوشه رندرینگ (۸۹/۰) است. به طور کلی، رویکرد تحلیل نقاط داغ نسبت به دو روش دیگر از صحت مکانی بیشتری برخوردار است و نمودار مشخصه ­ی عملکرد، معیار مناسبی برای ارزیابی صحت مکانی رویکردهای مبتنی بر آمار فضایی است. نتایج این مطالعه می ­تواند به مدیران و برنامه ­ریزان سرزمین برای هم­سو کردن استراتژی ­های مدیریتی در کاهش آلودگی صوتی کمک کند.

آلودگی صوتی, الگوهای همبستگی مکانی, تحلیل نقاط داغ, موران جهانی, نمودار مشخصه ی عملکرد