علی اردلان - دانشگاه علوم پزشکی تهران - انسیتو تحقیقات بهداشتی - دپارتمان سلامت در ب
کوروش هلاکویی نایینی - دانشگاه علوم پزشکی تهران - انسیتو تحقیقات بهداشتی - دپارتمان سلامت در ب
عباس کشتکار - دانشگاه علوم پزشکی تهران - انسیتو تحقیقات بهداشتی - دپارتمان سلامت در ب
علی محمد زنگانه - دانشگاه علوم پزشکی تهران - انسیتو تحقیقات بهداشتی - دپارتمان سلامت در ب

زمینه واهداف : سیل مسئول یک سوم خسارات و دوسوم جمعیت متأثر از بلایا در جهان می باشد . از میان آن سیل هـای بـرق آسا بیشترین پیامد سلامتی ( مرگ وجراحات ) را به دنبال دارد که استان گلستان، در شـمال ایـران بـدی ن دلیـل، بـه خـصوص سیلهای سالهای 1380 ، 1381 و 1384 شهرت دارد . ارزیابی اولیه نشانگر لزوم تقویت سیستم هشدار اولیه سیل مردم – محـور در استان گلستان بود . این مطالعه به ارزیابی اثربخشی برنامه مردم - محور روستا ( به عنوان اولـین الگـوی کـشوری ) در سیـستم هشدار اولیه سیل استا ن گلستان پرداخته است . متدولوژی : این پروژه یک مطالعه مداخله ای قبل - بعد با گروه شـاهد اسـت . در شهرستانهای کلاله ومینودشت، 15 روستابا جمعیت 11302 نفر به عنوان منطقه مداخله و 17 روستا با جمعیت 11718 نفر به عنوان منطقه شاهد انتخاب شدند . ارزیابی قبل وبعد برروی حجم نمونه 1163 و 1200 نفر به ترتیب در مناطق مداخله وشـاهد به روش نمونه گیری تصادفی منظم بر روی جمعیت بالای 6 سال وبر اساس فهرسـت جمعیـت موجـود در مراکـز بهداشـتی – درمانی به عنوان چهارچوب نمونه گیری انجام گرفت . مداخله مورد نظر شامل اجزاء ذیل بود : (1 طراحی ساختار وبرن امـه اولیـه آموزشی – عملیاتی ستاد حوادث روستا، (2 برگزاری 3 کارگاه آموزشی - اجرایی در مناطق کلاله ومینودشـت بـه همـراه الـف ) تدوین نسخه نهایی دستورالعمل ستاد حوادث روستا به همراه برنامه پایش، ب ) ترسیم نقـشه هـای مخـاطره سـیل مبتنـی بـر جامعه، ج ) انتصاب شرکت کنندگان کار گاه به عضویت ستاد حوادث روستا توسط بخشدار، (3 آموزش عمومی فردی وگروهـی ، (4 توزیع ونصب نقشه های خطر سیل، الف ) در خانه بهداشت، دهیاری، مسجد واماکن عمومی پر رفت وآمد روستا وب ) منازل، (5 برگزاری مانور آمادگی سیل بر اساس سناریو وبرنامه ارزشیابی . نتایج : بر اساس ا رزیابی قبل، 1101 نمونـه 94/7) درصـد ) در گروه مداخله و 1144 نمونه 95/3) درصد ) درگروه شاهد قبلاً سیل را تجربه کرده بودند . مصدومیت نمونه ومرگ بستگان درجه اول، ناشی از سیل به ترتیب ، در 8 نمونه 0/7) درصد ) و 43 نمونه 3/9) درصد ) گـروه مداخلـه ودر 4 نمونـه 0/3) درصـد ) و 15 نمونه 1/3) درصد ) گروه شاهد روی داده بود . 373 نمونه 34/7) درصد ) گروه مداخله و 115 نمونه 10/1) درصد ) گروه شـاهد ، دچار خسارت مالی شدید ناشی از سیل شده بودند . تنها 6 نمونه 0/5) درصد ) درگروه مداخلـه و 2 نمونـه 0/2) درصـد ) درگـروه شاهد درباره نقشه مخاطره سیل آموزش دی ده بودند، 337 نمونه 20/4) درصد ) گروه مداخله و 139 نمونه 11/6) درصد ) گـروه شاهد دارای کیف آمادگی سیل بودند . 63 نمونه 5/4) درصد ) گروه مداخله و 10 نمونه 0/8) درصـد ) گـروه شـاهد دارای کـارت شناسایی مواقع اضطراری بودند . در گروه مداخله 100 نمونه 8/6) درصد ) ودرگروه شاهد 30 نمونه 3/5) درصد ) توسط سازمانی درباره سیستم هشدار اولیه سیل آموزش دیده بودند . در گروه مداخله 904 نمونه 77/7) درصـد ) ودرگـروه شـاهد 849 نمونـه 70/8) درصد ) با منطقه امن محل زندگیشان آشنایی داشتند . طی 3 مـاه قبـل از مطالعـه، در منطقـه مداخلـه 70 نمونـه 6/0) درصد ) ودرمنطقه شاهد 61 نمونه 5/1) درصد ) در مانور آمادگی سیل شـرکت کـرده بودنـد . 836 نمونـه 80/6) درصـد ) گـروه مداخله و 869 نمونه 73/4) درصد ) گروه شاهد معتقد بودند که در صورت شنیدن خبر سیل باید منزل را به سمت منطقه امـن ترک کرد . به نظر 734 نمونه 62/1) درصد ) درگروه مداخله و 581 نمونه 48/4) درصـد ) در گـروه شـاهد ، تهدیـد سـیل بـرای آسیب جانی به آنان جدی تلقی می شد . به نظر 656 نمونه 56/4) درصد ) گروه مداخله و 431 نمونه 35/9) درصد ) گروه شـاهد تهدید سیل برای آسیب اقتصادی به آنان جدی تلقی می شد . درباره محتویات کیف آمـادگی سـیل، سـطح دانـش 64/3) 748 درصد ) نمونه های گروه مداخله و 900 نمونه 75/0) درصد ) نمونه های گروه شاهد کم بود . درباره نقشه مخـاطره سـیل، سـطح دانش 62/7) 739 درصد ) نمونه های گروه مداخله و 812 نمونـه 67/7) درصـد ) نمونـه هـای گـروه شـاهد کـم بـود . دربـاره گروههای آسیب پذیر، سطح دانش 43/4)493 در صد ) نمونه های گروه مداخله و 490 نمونه 40/8) درصد ) نمونه های گـروه شاهد کم بود . بحث : پروژه در حال حاضر در مراحل انتهایی " ارزیابی بعد " است وتا زمان کنگره آنالیز نهایی انجام خواهد گرفت .

بلایا، سیستم هشداراولیه ، سیل، مدیریت مردم - محور