ارزیابی کیفیت آب چاه های گازدار برای مصارف کشاورزی در منطقه همه کسی استان همدان

ترکیب شیمیایی آب آبیاری نقش مهمی در میزان عملکرد گیاهان زراعی و حفظ یا تخریب ساختمان خاک ایفا می نماید و مورد توجه برنامه ریزان بخش کشاورزی می باشد. با عنایت به مزه ترش و سوزنده آب برخی از چاه­های کشاورزی در اطراف روستای همه کسی در استان همدان، تصور می­شود که ترکیب آب آن ها نامتعارف بوده و برای ساختمان خاک و رشد گیاهان زیان آور است. لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت آب چاه­های مذکور و شناسایی روند تغییر ترکیب آن­ها انجام گردید. در این پژوهش، تعداد شش حلقه چاه آب­گازدار شناسایی و مقدار شوری آب آن­ها، ۱۵ مرتبه در طی سه سال (هر سال پنج بار) اندازه­گیری گردید و روند تغییر هدایت­الکتریکی آن­ها توسط نرم افزار SPSSمورد بررسی قرار گرفت. همچنین از هر چاه­ یک نمونه آب برداشت شد و برای تعیین مقادیر هدایت الکتریکی، کاتیون­ها و آنیون­ها مورد تجزیه قرار گرفتوشاخص­های شیمیایی آن محاسبه و به کمک معیارها و دیاگرام ها، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کلسیم و بی کربنات، بیشترین سهم یونی را در این آبها دارا بوده و آب چاه های مذکور جزو آب های نامتعارف و نوع بی­کربنات کلسیم- منیزیم محسوب می­شود. شوری آب این چاه ها زیاد (از ۹۶/۲ تا ۰۷/۶ دسی زیمنس بر متر) بوده و بعد از اصلاح نسبت جذب سدیم، در کلاس آب های خیلی شور و سدیک (C۴S۴) قرار گرفت. با عنایت به شوری زیاد آب، بافت ریزدانه ی خاک و نبود آب کافی برای شستشو، انتظار می رود که سیستم خاک منطقه در اثر آبیاری با این آب در ناحیه ریشه ی گیاه به شدت شور شده و در نتیجه، عملکرد گیاهان و به خصوص گیاهان چند ساله کاهش ­یابد. ولی بررسی آماری تغیبرات هدایت الکتریکی آب چاه­های­گازدار منطقه همه کسی نشان داد که مقدار شوری آب آن ها به طور معنی­داری با گذشت زمان کاهش یافته که در نتیجه، کیفیت آب چاه های گازدار منطقه ی همه کسی از نظر آبیاری با گذشت زمان بهبود حاصل می نماید.

Keywords:

آب زیرزمینی , آب نامتعارف , آبیاری , چاه آب گازدار , همدان