یحیی چهرآذر - گروه مدیریت برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران
فائزه چهرآذر - گروه آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمد جواد امیری - گروه مدیریت برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

امروزه تغییر در کاربری و پوشش اراضی در اثر عامل بسیار اثرگذار افزایش جمعیت ایجاد می شود. تغییر سیمای سرزمین از طریق تغییر پوشش و کاربری اراضی صورت می پذیرد. این مطالعه به منظور بررسی، مقایسه و تحلیل آثار رشد شهر بر سیمای سرزمین دو منطقه از شهر کرج با ماهیت ساختاری متفاوت و بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در اثر رشد شهری انجام شده است. به منظور تهیه نقشه های پوشش سرزمین و آشکارسازی تغییرات، از تصاویر ماهواره ای و سنجه های سیمای سرزمین استفاده شد. پوشش­ های زمین در سه کلاس عمده پوشش گیاهی (فضای سبز) در کلاس یک، فضای باز در کلاس دو و ساخت و ساز در کلاس ۳ طبقه بندی شدند. تجزیه و تحلیل سنجه های سیمای سرزمین در منطقه ۴ حاکی از آن است که مساحت طبقه ساخت و ساز شهری در بازه زمانی ۱۵ ساله ۴۸ درصد رشد داشته و اثرات این رشد مبنای کاهش میزان مساحت طبقه های فضای سبز و باز به ترتیب به میزان ۱۹ و ۳۹ درصد گردیده است. این نتایج در منطقه ۹ نیز با توجه به کاهش یک درصدی از مساحت طبقه پوشش فضاهای سبز از کل سیمای سرزمین منطقه به همراه کاهش تعداد این لکه ها مبین حذف شدن لکه های فضای سبز می باشد. بنابراین با این روند تخریب وکاهش وسعت و پیوستگی شبکه موزاییک لکه های فضای سبز و باز شهری، ارائه خدمات اکولوژیکی و بهبود کیفیت محیط زیست این مناطق در معرض تهدید قرار دارند. لذا الگو برداری از مدل ­هایی که اصول اکولوژی سیمای سرزمین را در برنامه ­ریزی و مدیریت شهری بیان می کند در اقدامات توسعه ای، اصلاحی و احیاء ساختار اکولوژیکی سرزمین بسیار ضروری می باشد.

پوشش اراضی, رشد شهر, آشکارسازی تغییرات, سنجه های سیمای سرزمین, کرج