یاسمن فتاحی ابرقوه - Instructor, Department of Architectural, School of Engineering, Science and Arts University, Yazd, Iran
علی صدری اصفهانی - Assistant Professor, Department of Industrial Engineering, School of Engineering, Science and Arts University, Yazd, Iran

چکیده زمینه و هدف: مکان­ها با ایجاد حس آسایش و آرامش و یا غم و اندوه، بر روی خودباوری افراد، اطمینان خاطر، شخصیت و سلامت فردی تاثیر بسزایی دارند. توجه به شاخص­های ادراکی کیفیت محیطی، می­تواند منجر به تغییرات پایداری در طرح­های معماری شود. هدف از این تحقیق، شناخت شاخص­های ادراکی کیفیت محیطی مراکز درمانی و استفاده از این شاخص­ها، برای ارزیابی کیفیت­های فیزیکی– فضایی آن مراکز است. محیط مورد مطالعه تحقیق حاضر، یکی از بیمارستان­های خصوصی یزد بود. روش پژوهش: مطالعه حاضر مطالعه ای مقطعی بود که در سال ۱۴۰۰ در یکی از بیمارستان­های خصوصی یزد انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل بیماران، ملاقات­کنندگان و همراهان بیمار و کارکنان بود. تعداد ۷۳ کاربر از بخش مراقبت و بستری کودکان و تعداد ۴۷ کاربر از بخش انتظار بیماران سرپایی، به روش نمونه­گیری در دسترس، انتخاب گردید. ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسشنامه محقق ساخته، شامل ۲۷ سوال با طیف ۵ گزینه­ای لیکرت و ۵ سوال جمعیت شناختی بود که روایی آن مورد تائید ۱۰ نفر از متخصصین حوزه معماری و روانشناسی، قرار گرفت. همچنین پایایی پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ  با مقدار ۰.۷۵، تائید گردید. سوالات پرسشنامه شامل ۳ بعد از شاخص­های ادراکی کیفیت محیط بیمارستان بود. ۲ بعد، جنبه­های فیزیکی فضاهای خارجی بیمارستان و فضای داخلی بخش­های مورد بررسی را ارزیابی می کرد و ۱ بعد جنبه­های اجتماعی را ارزش­گذاری می نمود. برای تحلیل آماری از روش­های توصیفی (فراوانی، میانگین و غیره) و نرم افزار SPSS ۲۶ استفاده گردید. یافته­ ها: برآیند درصدها در بعد جنبه­های فضایی- فیزیکی فضاهای خارجی بیمارستان، بخش مراقبت و بستری کودکان، بخش انتظار بیماران سرپایی و در بعد جنبه های اجتماعی- عملکردی فضاهای بیمارستان، به ترتیب ۲۵ +، ۳۸.۳۸ +، ۴۴.۷۳ + و ۳۶ + درصد به دست آمد. نتیجه ­گیری: براساس نتایج به دست آمده، برآیند درصدها در بعد جنبه­های فضایی- فیزیکی فضاهای خارجی بیمارستان، بخش مراقبت و بستری کودکان، بخش انتظار بیماران سرپایی و در بعد جنبه های اجتماعی- عملکردی فضاهای بیمارستان، حاکی از وضعیت مطلوب بعد از دید کاربران است.  

Key words: Evaluation, Perceptual indicators of environmental quality, Physical-spatial aspects, Socio-functional aspects, واژه های کلیدی: ارزیابی, شاخص­های ادراکی کیفیت محیطی, جنبه­های فیزیکی- فضایی, جنبه­های اجتماعی-عملکردی