عبدالسلام حمید - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین الملل ارس
کامل حمید - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین الملل قشم

در حقوق شرکتهای سهامی همواره این پرسش مطرح است که ارزش حقوقی و اعتبار اعمال و تصمیمات مدیران و مدیرعامل شرکت سهامی پس از پایان دوره ماموریت (تصدی ایشان) به چه میزان است یا به عبارتی، هرگاه مدت ماموریت مدیران شرکت سهامی منقضی شده باشد و پس از آن، مدیران شرکت مبادرت به انعقاد معامله یا هر عمل حقوقی دیگری نمایند، آیا این عمل حقوقی منعقد شده دارای همان ارزش و اعتبار حقوقی سابق (مانند دوره ماموریت) خواهد بود و برای شرکت لازم الاجراء و لازم الاتباع خواهد بود یا خیر؟. آنچه که در این زمینه میان حقوقدانان مقبول بوده است اینست کهنه تنها پیامدهای اعمال حقوقی و تصمیمات مدیران پس از پایان دوره ماموریت مشمول قوانین مختلفی است، بلکه آثار اقدامات و ا۳ عمال مدیران شرکتهای سهامی از تصمیمها و معامله های مدیرعامل نیز متفاوت است. باید چنین پنداشت که میان ا۳عمال و اقدامات مدیران و مدیرعامل و آثار آنها که پس از انقضای دوره ماموریت آنان انجام یافته است از جهت قابلیت استناد به آن معاملات و تصمیمات در برابر اشخاص ثالث از یک سو و در مناسبات درونی (در برابر شرکت و اعضای آن) از سوی دیگر بایستی تفکیک قائل شددر. این مقاله که به روش کتابخانه ای گردآوری شده است، در مقام پاسخ به فراز آغازین بحث خواهیم بود که در پایان خواهیم دید مطابق ماده (۱۳۵ ) لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت،معاملات مدیران شرکتهای سهامی در صورتیکه مدت تصدی آنها منقضی شده باشد و یا طرز انتخاب آنها غیرقانونی باشد نسبت به اشخاص ثالث معتبر است. ضمن آنکه مدیرانی که مدت تصدی آنها منقضی شده است، طبق ماده (۱۳۶) همان لایحه، »مدیران سابق« نامیده میشوند و در صورتی که مدیران سابق شرکت سهامی با تخلف از مقررات قانون یا اساسنامه یا مصوبات مجمع عمومی شرکت معاملاتی انجام دهند، در مقابل اشخاص ثالث معتبر، ولی نسبت به شرکت و سهامدارانتعدی و تفریط محسوب، و موجب ضرر شرکت یا سهامداران باشد، طبق ماده (۱۴۳) لایحه مرقوم،مشترکاو منفردا مسئولیت مدنی خواهند داشت.

شرکت سهامی، مدیران شرکت، مدت ماموریت، ا۳عمال و تصمیمات حقوقی، مسئولیت مدنی، سهامداران، اشخاص ذینفع.