باستان شناسی منطقه قره داغ؛ گزارش مقدماتی بررسی محوطه های دوران مفرغ و آهن شهرستان ورزقان
Publish place: Archaeological Studies، Vol: 13، Issue: 4
Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 203
This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JARCS-13-4_013
تاریخ نمایه سازی: 31 خرداد 1401
Abstract:
فعالیت های باستان شناختی منطقه قرهداغ (ارسباران) با هدف ترسیم چشم انداز بلندمدت علمی و درک جایگاه باستان شناسی منطقه، در جهت تبیین اوضاع سیاسی- اجتماعی و ارزیابی تحولات و جریانات فرهنگی و شناسایی مسیرهای ارتباطی شمال آذربایجان در دورههای مفرغ و آهن، با اتکا بر روش های میدانی انجام می گیرد. اولین فصل این پروژه در سال ۱۳۹۶ به شناسایی محوطههای مفرغ و آهن شهرستان ورزقان اختصاص یافت. منطقه مورد بررسی دارای وسعت تقریبی ۲۳۶۸ کیلومترمربع بوده و در منتهی الیه غربی منطقه قره داغ قرار دارد. با نظر به توپوگرافی منطقه، دره های میان کوهی غرب ورزقان دروازه ورود به قره داغ شمرده شده و به عبارتی گذرگاه طبیعی غرب به شرق محسوب می گردد که با توجه به مسیر حک کتیبه های اورارتویی، به نظر هجوم اورارتوها در قرن هشتم ق.م به منطقه نیز از این گذرگاه صورت گرفته است. لذا به روشنی آشکار است که منطقه از نظر پتانسیل های محیطی، جغرافیایی و امنیتی نیز قابل توجه و دارای اهمیت است. طی این بررسی ۱۴۳ محوطه از دوران مفرغ قدیم تا آهن III در منطقه شناسایی گردید که از اهداف مهم این بررسی می توان به ثبت تحولات در گذر از هر دوره به دوره دیگر در رابطه با نوسانات جمعیتی، الگوی مکانگزینی و استقرار، شیوه معیشت و روش تدفین اشاره کرد. طبق این شواهد، تعداد استقرارها در دوره مفرغ قدیم در منطقه بسیار محدود و ضعیف است. با فروپاشی جوامع نیمه کشاورز دوران مفرغ قدیم، زندگی عشایری به صورت محدود در دوره مفرغ میانی شکل می گیرد. در اواخر دوره مفرغ میانی، مجددا با شکل گیری جوامع یکجانشین، شاهد افزایش جمعیت منطقه و به وجود آمدن پیچیدگی های اجتماعی طی دوره مفرغ جدید تا آهن II هستیم که در پی آن، یک نوع جامعه طبقاتی اولیه، تحت مدیریت حاکمان کوچک محلی شکل می گیرد. در نهایت طبق منابع مکتوب در منطقه، با هجوم قدرت های نظامی همسایه (اورارتوها) به منطقه، جوامع دوره آهن فروپاشیده و در ظاهر تعداد محوطه ها کاهش می یابد.
Keywords:
Authors
حسین ناصری صومعه
دانشجوی دکتری گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
علیرضا هژبری نوبری
استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
ارکان کنیار
دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه استانبول، استانبول، ترکیه
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :