حسین انوری فر - دانش آموخته دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
عبدالصمد کرامت - گروه شیلات و علوم دام، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
حسین اورجی - گروه شیلات و علوم دام، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
حامد پاک نژاد - گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

زمینه مطالعه: نوکلئوتیدها مواد مغذی نیمه ضروری یا بسته به شرایط ضروری بوده که ممکن است در شرایط خاصی مانند دوره های رشد سریع یا شرایط استرسی و یا در برخی بافت ها ضروری محسوب شوند.هدف: ارزیابی اثرات تغذیه ای مکمل غذایی نوکلئوتید بر عملکرد رشد و مقاومت به استرس بچه ماهیان نورس ماهی سفید (Rutilus kutum).روش‎کار: یک جیره پایه، چهار سطح صفر (کنترل)، ۳/۰، ۵/۰ و ۷/۰ گرم در کیلوگرم جیره، مکمل غذایی نوکلئوتید افزوده شد تا مطالعه حاضر در ۴ تیمار و ۳ تکرار صورت پذیرد. پس از ۸ هفته (پایان دوره تغذیه)، پارامتر های رشد ارزیابی و ماهیان در معرض استرس شوری ppt ۱۵ قرار گرفتند و میزان کورتیزول و بیان HSP۷۰ در ساعت های صفر (قبل از استرس)، ۲، ۸ و ۲۴ ساعت پس از استرس اسمزی اندازه گیری شدند.نتایج: پارامترهای رشد نشان دادند ماهیانی که با جیره NT kg-۱ ۷/۰ تغذیه شده بودند بیشترین میزان وزن نهایی و DGR را در مقایسه با سایر تیمارها داشتند (۰۵/۰˂P) با این وجود هیچ گونه اختلاف معنی داری در فاکتورهای FCR، SGR، CF و PER در بین تیمارها مشاهده نشد (۰۵/۰˃P). نتایج شاخص های استرسی نشان دادند این فاکتورها متاثر از سطوح نوکلوتید جیره بوده به طوری که ماهیان تغذیه شده با جیره حاوی مکمل نوکلئوتید سطوح بیشتری از پروتئین شوک حرارتی  HSP۷۰ و سطوح کمتری از کورتیزول را در مقایسه با گروه کنترل دارا شدند. در مطالعه حاضر سطوح بیان HSP۷۰ ۲ ساعت پس از استرس به حدود ۷-۳ برابر سطح پایه رسیده و در طی ۲۴ ساعت کاهش یافت ولی با این وجود در ساعت ۲۴ به ۳-۱ برابر سطح پایه رسید. نتایج کورتیزول نیز نشان داد سطوح این فاکتور در ساعت ۲ به بیشترین سطح خود رسید، در ساعت ۸ شروع به کاهش و در ساعت ۲۴ به سطوح قبل از استرس خود باز می‎گشت.نتیجه­گیری نهایی: در مجموع بکارگیری مکمل نوکلئوتید در جیره سبب ارتقاء رشد در بچه ماهیان سفید نورس و نیز افزایش مقاومت بچه ماهیان در مقابل شوک شوری شده است.

مکمل نوکلوتید, پروتئین شوک حرارتی HSP۷۰, شوک شوری, ماهی سفید, پاسخ های استرسی