سمیرا زندی فر - استادیار بخش بیابان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
زهره ابراهیمی خوسفی - گروه مهندسی علوم و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران. کدپستی: ۷۸۶۷۱۵۵۳۱۱

افت تراز آب زیرزمینی از جمله مهمترین معضلات محیط زیستی برای بیشتر کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه نظیر ایران میباشد. مدیریت و برنامهریزی صحیح جهت جلوگیری از کاهش سطح آب زیرزمینی، نیازمند شناخت عوامل، شاخصها و معیارهای تغییرات تراز آب زیرزمینی در مناطق تحت تاثیر این پدیده است. همچنین، مطالعه خشکسالیهای هیدروژئولوژیکی و عوامل موثر بر افت سطح آبهای زیرزمینی در راستای ارائه راهکارهای مدیریتی این منابع حیاتی ضروری است.. بر این اساس، مطالعه اثرات تغییر اقلیم و مداخلات انسانی بر تغییر روند سطح آبهای زیرزمینی در بازه زمانی ۱۳۸۱-۱۳۹۶ در حوزه آبریز هامون هیرمند با استفاده از شاخص های خشکسالی هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی و و میزان تخلیه از آبخوان ها مورد بررسی قرارگرفت. بررسی نتایج و نقشه های پهنه بندی سطح آب زیرزمینی آبخوان در بازه زمانی مورد مطالعه نشان دهنده ی شرایط خشکسالی و به تبع آن روند افت تراز آب زیرزمینی شدیدتر در شمال و جنوب حوزه نسبت به نواحی دیگر است. حسب بررسی نمودارهای هیدروگراف معرف مقدار افت کلی در دوره اندازه گیری در کل حوزه ۱/۶ متر مشاهده شده است، که با بررسی میزان برداشت و تخلیه، ناشی از پمپاژ بیش از حد آب زیرزمینی برای کشاورزی و افزایش فعالیت های انسانی طی این دوره بوده است. اقدامات موثر نظیر تغییر الگوی کشت همراه با کاهش مصارف متوازن با پتانسیل های منابع آبی و تحقیق در زمینه راندمان انتقال، پیشنهاد میگردد.

افت، آب زیرزمینی، خشکسالی، فعالیت های انسانی، حوزه هامون هیرمند