بررسی محیط تکتونو ماگمایی گدازه های بازالتی ماکو- آذربایجان غربی

تعیین محیط تکتونیکی و ژئودینامیکی سنگهای ماگمایی در زمان تشکیل آنها، یکی از مباحث اصلی در پترولوژی است. در این تحقیق احتمال نقش هر یک از محیط های تکتونیکی در بروز فعالیت های ولکانیکی ماکو مورد بررسی قرار گرفته شده است. این سنگ های بازیک، در نتیجه ذوب بخشی گوه گوشته ای در بالای زون فرورانشی همراه با دخالت سیالات فرورانشی در یک محیط درون صفحه ای قاره ای فعال ایجاد شده اند. بنابراین دخالت تیغه فرورانده شده به صورت تولید سیالات فرورانشی و انتقال آنها به گوه گوشته ای، نقش بسیار مهم در تولید این مذاب ها داشته است. بررسی ساختاری منطقه گسل های نرمال و امتداد لغز را نشان می دهد که روند بیشتر آنها شمال باختر، جنوب خاور است و در تعدادی از آنها جابجایی قابل مشاهده است. این موقعیت ساختمانی رابطه ای نزدیک مابین فعالیت های آتشفشانی و جنبش های تکتونیکی آشکار می سازد. ترکیب شیمیایی گدازه ها نشانه ی ولکانیسم ناشی از نیروی کششی است، پس تشکیل سنگ های بازیک کواترنر در ناحیه ماکو تا پلدشت مرتبط با فرورانش مایل نئوتتیس به زیر پهنه ی سنندج سیرجان و در زمان بعد از کرتاسه است. در مورد محیط های ریفتی و با توجه به سن جوان بازالت ها، نیروی تکتونیکی حاکم بر منطقه فشارش می باشد، پس محیط ریفت قاره ای (CRZB) نتوانسته در تشکیل سنگ های منطقه نقشی داشته باشد، همچنین محیط های اقیانوسی برای این منطقه که سنگ ها در محیط خشکی فوران کرده اند، هم خوانی ندارند. چون در این فوران ها حوضه ی پشت قوس نزدیک به منطقه فوران می باشد و بازالت های منطقه به دور از این ناحیه قرار دارند، پس جزایر قوسی مرتبط با فرورانش (IAB) هم نمی تواند در تشکیل بازالت های ناحیه ماکو نقش داشته باشد. با توجه به سن جوان سنگ های منطقه و همگرا بودن محیط تشکیل حاشیه های فعال قاره ای (ACM)، این محیط نیز نمی تواند مدل مناسبی جهت تشکیل این سنگ ها قلمداد شود.

Keywords:

محیط تکتونیکی , ژئوشیمی , زون سنندج سیرجان , ماکو.