بررسی ایزوتوپ های پایدار O۱۸ و H۲ در بارش و مدل HYSPLIT در شناسایی منشا منبع رطوبت جوی و منابع آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی دشت یزد - اردکان.

ایزوتوپ های پایدار در بارش ، برای تعیین منشا منبع رطوبت و منابع آب زیرزمینی به منظور بهره برداری توسعه پایدار از منابع آب زیرزمینی و حفظ محیط زیست برای مناطق خشک و کویری ، ضرورت دارد . این اولین مطالعه ، جهت بررسی سیستماتیک ایزوتوپی پایدار بارش ، در ایران مرکزی در محدوده مطالعاتی یزد – اردکان ، در دوره زمانی (November) ۲۰۱۹ تا(April) ۲۰۲۰ از ۱۱ ایستگاه باران سنج انجام شده است. هدف اصلی از این مطالعه ، رابطه بین ایزوتوپهای بارش با پارمترهای هواشناسی و مشخص کردن منابع رطوبت بارش های محلی و مسیر انتقال جبهه های بارشی در منطقه می باشد. مهمترین عامل در کنترل مقدار ایزوتوپ بارش در مناطق خشک ، دمای هوا می باشد. مقدار ایزوتوپ بارش (فرمول در متن مقاله)و درجه حرارت (T) رابطه مستقیم دارد که با افزایش درجه حرارت ، مقدار ایزوتوپ بارش ، غنی تر می شود. مقدار ایزوتوپ های بارش در فصول گرم ، بیشتر و در فصول سرد ،کمتر می شود. بر اساس داده های ایزوتوپی بارش همه ایستگاه های باران، خط بارش محلی تعریف شده است :(فرمول در متن مقاله) که در مقایسه با خط بارش جهانی (GMWL) به دلیل جدایش جنبشی ایزوتوپی در زمان بارش ، دارای شیب و عرض از مبدا کمتری دارند. منشا رطوبت های مختلف در فصول مختلف و تبخیر مجددا پس از تقطیر بخار آب ، باعث تغییرات در d-excess می شود به طوری که در فصول گرم مقدار d-excess کمتر و در فصول سرد مقدار d-excess بیشتر می باشد . افزایش مقدار d-excess و کاهش مقدار ایزوتوپ های بارش در محدوده مطالعاتی و براساس مدل HYSPLIT ترسیم شده ، نشان دهنده ، منشا اصلی توده های رطوبت و منابع آب زیرزمینی در محدوده مطالعاتی دشت یزد – اردکان ، مناطق مدیترانه ای می باشد.

Keywords:

ایزوتوپهای پایدار , خط بارش ایزوتوپی , رطوبت , مدیترانه , یزد – اردکان.