برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی و اثر آن بر بیابانزدایی

در مناطق خشک و نیمه خشک که بارندگی کاملا غیر قابل اطمینان است، اهمیت استفاده از آبهای زیرزمینی دوچندان می شود. به لحاظ قرار گرفتن ایران در کمربند خشک جهانی، ایرانیان نیز از گذشته برای این آب اهمیت فراوانی قائل بوده و شیوه های بهره برداری موثری مانند قنات را ابداع نموده اند. در این تحقیق ابتدا به وضعیت آبهای زیرزمینی در جهان و ایران پرداخته می شود و در ادامه، ارتباط آبهای زیرزمینی با رشد گیاهان، شور شدن خاک، بیابانزایی و توسعه پایدار مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج بررسی حاضر نشان می دهد که کشور ما از لحاظ برداشت بی رویه آبهای زیرزمینی، در رتبه سوم جهانی قرار دارد. ایران به طور متوسط سالانه پنچ ونیم میلیارد متر مکعب آب بیش از ظرفیت لایه های آب دار زمین از آن ها بهره برداری می کند که این مقدار آب معادل آب مورد نیاز جهت تولید یک سوم کل غله تولیدی کشور است. همچنین نتایج نشان داد که بدترین عمق آب در رابطه با تبخیر و شور شدن خاک، عمق کمتر از 2 متری می باشد و عمق بهینه اکولوژیکی سطح آب جهت رشد گیاهان، محدوده 2 تا 4 متری از سطح زمین می باشد. اصلی ترین عامل بیابانزدایی در ایران و بسیاری از نقاط جهان، برداشت بی رویه و در نتیجه افت آبهای زیرزمینی می باشد و اگر روند تخریب منابع آب با همین سرعت ادامه یابد، تا سال 2025 در کل جهان بالغ بر 3/5 میلیارد نفر با بحران آب مواجه می شوند. ایران نیز به عنوان کشوری واقع در منطقه خشک و نیمه خشک جهان با روند رو به تزاید جمعیت، عدم تناسب زمانی و مکانی بارش، رشد روزافزون مصارف آب، عدم صرفه جویی استفاده های ناصحیح از آب شرب، با چالش ها و معضلات جدی در زمینه تامین آب روبرو خواهد شد که از هم اکنون باید به طور جدی تری مد نظر برنامه ریزان امور آب کشور قرار گیرد.

Keywords:

آب زیرزمینی , بیابانزدایی , افت آب , آبخوان