بررسی تغییرات کیفیت هوا در طی همه گیری covid۱۹ (مطالعه موردی: تهران و یزد)

قرنطینه اجرا شده به دلیل ویروس کرونای جدید (کووید- ۱۹ ) تاثیر بسیار زیادی بر تحرک و سلامت انسان ها، فعالیت های اقتصادی-اجتماعی و همچنین کیفیت هوا دارد. در سطح جهانی، تا اول نوامبر ۲۰۲۱ ، ۲۴۷۴۴۶۵۰۳ مورد تایید شده کووید- ۱۹ ، از جمله ۵۰۱۴۷۴۸ مرگ و میر، به WHO گزارش شده است که موارد همچنان در حال افزایش است. از آن اجرای قرنطینه با توجه به کاهش شدید سطح آلودگی در شهرهای سراسر جهان سوال جدی در مورد اینکه آیا قرنطینه یک اقدام مناسب متقابل جایگزین برای افزایش کیفیت هوا است یا خیر، درگیر شده است. هدف از این مقاله بررسی و مقایسه میانگین غلظت ۲۴ ساعته آلاینده های اصلی شامل PM۱۰ ، O۳ ، CO و شاخص کیفیت هوا (AQI) در دوره ۱ ژانویه تا ۳۰ جولای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ در سه مرحله قرنطینه (قبل، حین و بعد) در بین دو کلانشهر تهران و یزد با فرهنگ شهرنشینی متفاوت است . برای این منظور دو ایستگاه منابع طبیعی یزد و ستاد بحران واقع در تهران در نظر گرفته شده است. نتایج نشان داد که PM۱۰ بیشترین کاهش نسبت به میانگین ماهانه ۵ ساله را در ایستگاه ستاد بحران ( ۲۰ تا ۳۰ درصد) داشته است. میزان AQI در سال ۲۰۲۰ به میزان قابل توجهی در مقایسه با مقادیر آن دردوره قبل از قرنطینه کاهش یافت. لذا با اینکه انتظار می رفت غلظت آلاینده ها پس از قرنطینه کاهش یابد ، اما مشخص شد که در مقایسه با میانگین آنها در دوره ۵ ساله، غلظت تمام آلاینده ها به ویژه O۳ در ایستگاه ستاد بحران تهران تا حدودی افزایش یافته است. یک دلیل عمده برای این روند حذف طرح کنترل ترافیک و افزایش استفاده از وسایل نقلیه شخصی به منظور اجرای فاصله گذاری اجتماعی می باشد. تحلیل داده های ایستگاه منابع طبیعی یزد نیز بیانگر آنست که در دوره اعمال محدودیت آلاینده های PM۱۰ و O۳ و AQI ۲۳ %و ۶۹ % و ۲۷ % کاهش و CO ، ۴۰ % افزایش داشته است و پس از محدودیت نیز AQI و O۳ ۱۴ % و ۵۶ % کاهش و CO و PM۱۰ ۷۰ % و ۴۰ % افزایش را نشان می دهد

Keywords:

و Covid-۱۹ , آلودگی هوا , قرنطینه , آلاینده های CO , O۳ و PM۱۰ , شاخص AQI