مینا شایان جزی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود
هادی قربانی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود
محمد فیضی - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات آب و خاک مرکز تحقیقات کشاورزی استان اصفهان

بحران آب یکی از مسائل اساسی مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. در نواحی خشک و نیمه خشک، احیاء و استفاده مجدد از پساب، یک عنصر مهم در برنامه ریزی منابع آب است که این اهمیت در نتیجه کمیابی آب و مقدار زیاد مواد غذایی در پساب ایجاد شده است. بهره برداری از پساب خروجی تصفیه خانه ها در آبیاری محصولات زراعی می تواند سودمند یا زیان بار باشد. از این رو به منظور بررسی تاثیرات کاربرد پساب تصفیه شده بر میزان تجمع عناصر کم مصرف و برخی فلزات سنگین در گندم، آزمایشی در سال زراعی 88-87 در منطقه شمال اصفهان انجام شد. آزمایش در چهار مزرعه که دو مزرعه با پساب و دو مزرعه با آب چاه آبیاری می شد، صورت گرفت. میزان انتقال عناصر میکرو و برخی فلزات سنگین به دانه و کاه گندم اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت عناصر سنگین در پساب تصفیه شده پایین تر از حداکثر غلظت توصیه شده بود. تجمع ازت و سرب در گندم آبیاری شده با پساب بالاتر از مزارع آبیاری شده با آب چاه بود. با این حال این افزایش معنی دار نبود. همچنین غلظت مس، روی، آهن و فسفر در گندم آبیاری شده با آب چاه بالاتر از مزارع آبیاری شده با پساب بود. ولی این افزایش معنی داری با آبیاری با آب چاه نداشت و امکان توصیه آبیاری گندم با پساب با خطر پایین از نقطه نظر تجمع فلزات سنگین وجود دارد.

پساب، گندم، فلزات سنگین