هوشنگ قمرنیا - عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه رازی کرمانشاه
سالومه سپهری - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه رازی کرمانشاه
سمیرا نوروزپور - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه بوعلی همدان

تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر کم آبیاری و روش های مختلف آبیاری روی شاخص های مصرف آب، کمیت و کیفیت محصول چغندر قند بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه مقدار آبیاری(100، 75 و 50% نیاز آبی گیاه) در سیستم آبیاری قطره ای تیپ و 100% نیاز آبی گیاه در سیستم آبیاری شیاری، با سه تکرار در سال 87-1386 در کرمانشاه اجرا شد. نیاز آبی گیاه با استفاده از روش تشتک تبخیر و با توجه به ضریب گیاهی و ضریب تبخیر از تشتک در طول دوره رشد محاسبه شد. تأثیر سطوح مختلف آبیاری در عملکرد ریشه و شکر بسیار معنی دار بود. بیشترین عملکرد ریشه و شکر به ترتیب 105/4 و 15/39 تن در هکتار از تیمار آبیاری قطره ای تیپ با تأمین 100% نیاز آبی بدست آمد. 25 و 50% کم آبیاری در آبیاری تیپ به ترتیب موجب کاهش 19/59 و 38/09 درصد در عملکرد ریشه و 11/09 و 26/08 درصد کاهش در عملکرد شکر شد، در مقابل کارآیی مصرف آب در تولید ریشه به ترتیب 6/72 و 19/24 درصد و در تولید شکر به ترتیب 15/64 و 32/36 درصد افزایش یافت. در سیستم آبیاری شیاری با حدود 1/61 برابر بودن َآب مصرفی نسبت به آبیاری تیپ عملکرد ریشه و شکر و کارآیی مصرف آب در تولید ریشه و شکر به ترتیب 15/68، 8/07، 47/64 و 42/91 درصد کاهش نشان دادند. به این ترتیب در مناطقی که با محدودیت منابع آبی مواجه هستند کشت چغندر قند با تأمین 75% نیاز آبی در سیستم آبیاری قطره ای تیپ مفید و مقرون به صرفه خواهد بود، چرا که اگر چه میزان عملکرد ریشه در آن به شکل بسیار معنی داری کمتر از آبیاری کامل بود ولیکن از نظر تولید شکر هم تراز با آن و از نظرکارآیی مصرف آب در تولید ریشه و شکر برتری بسیار معنی داری نسبت به آبیاری کامل نشان داد.

کم آبیاری، چغندر قند، کارآیی مصرف آب، آبیاری قطره ای تیپ، آبیاری شیاری