شبیه سازی و بهینه سازی سودآوری محصولات شبکه آبیاری و زهکشی جفیر (ایثارگران) با روش پویایی سیستم

در تحقیق حاضر به کمک روش تحلیل پویایی سیستم مدلی بسط داده شد تا بتواند سودآوری کشت محصولات زراعی شبکه آبیاری و زهکشی جفیر (ایثارگران) واقع در استان خوزستان را شبیه سازی و بهینه سازی نماید. به منظور اعتباریابی نتایج شبیه سازی نسبت منفعت به هزینه، از شاخص های آماری مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، خطای استاندارد (SE)، میانگین خطای اریبی (MBE) و ضریب تبیین (R۲) استفاده و مقادیر آنها به ترتیب ۰/۲۵، ۰/۱۹، ۰/۰۰۵- و ۰/۹۶ بدست آمد. سپس به منظور تعیین سطح زیر کشت بهینه محصولات زراعی شبکه، با هدف افزایش سودآوری کشت محصولات، الگوی کشت محصولات این شبکه در دو حالت غیر پلکانی و پلکانی در سال های زراعی ۱۳۹۲ الی ۱۳۹۶ تعیین شد. در حالت غیر پلکانی سطح زیر کشت هر محصول زراعی در شبکه از صفر تا ۲ برابر وضع موجود تغییر یافت و در حالت پلکانی با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی ساکنین منطقه، این تغییر به آرامی و در هر سال به میزان ۱۰ درصد وضع موجود بوده است. آنالیز نتایج نشان دهنده موفقیت مدل در بهینه سازی و دست یابی به اهداف مورد نظر داشت و مجموع نسبت منفعت به هزینه در همه سال ها در هر دو حالت پلکانی و غیر پلکانی افزایش یافت. به عنوان نمونه در سال ۱۳۹۶ نسبت به ۱۳۹۵، هزینه های تولید به اندازه ۷/۱ درصد کاهش و قیمت فروش به اندازه ۵/۸ درصد افزایش داشت و باعث افزایش میزان منفعت به هزینه در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ماقبل آن شد. نتایج نشان داد مدل حاضر در شبیه سازی و بهینه سازی شبکه آبیاری، الگوی کشت آن و تعریف سایر سناریوها از دقت خوبی برخوردار است.

Keywords:

Cropping pattern , Economic profitability , Crop yield , Modeling , VENSIM software , الگوی کشت , سودآوری اقتصادی , عملکرد محصول , مدل سازی , نرم افزار VENSIM