مهدیه احمدوند - دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
عبدالله جوانمرد - دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
محمد حقانی نیا - دانشجوی دکترای اگروتکنولوژی- اکولوژی گیاهان زراعی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
محمدرضا مرشدلو - دانشیار، گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

سیستم های کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی نقش بسزایی در بهبود کمیت و کیفیت محصولات دارند. در این راستا، پژوهشی برای ارزیابی اثر کود زیستی مایکوروت بر صفات کمی و کیفی آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) در کشت مخلوط با نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی ۱۳۹۹ اجرا شد. تیمارها شامل کشت خالص آویشن، کشت خالص آویشن تلقیح شده با قارچ، کشت خالص نخود، کشت خالص نخود تلقیح شده با قارچ، کشت مخلوط یک ردیف نخود + یک ردیف آویشن (۱:۱)، الگوی کشت ۱:۱ تلقیح شده با قارچ، کشت دو ردیف نخود + یک ردیف آویشن (۲:۱) و الگوی کشت ۲:۱ تلقیح شده با قارچ بودند. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه (۷۵۱.۴ کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (۱۶۴۵.۶ کیلوگرم در هکتار) نخود در کشت خالص نخود با کاربرد قارچ میکوریزا حاصل شد که تفاوت معنی داری با تیمار ۲:۱ با مصرف میکوریزا نداشت. علاوه براین، بیشترین عملکرد ماده خشک آویشن (۱۸۹.۴۷ گرم در مترمربع) نیز به کشت خالص با کاربرد قارچ میکوریزا تعلق داشت. همچنین، بیشترین درصد (۱.۶۹%) و عملکرد اسانس (۳.۳۱ گرم در مترمربع) در الگوی کشت مخلوط ۱:۱ تلقیح شده با قارچ میکوریزا در چین اول بدست آمد. براساس آنالیز شیمیایی اسانس تیمول، گاما-ترپینن و پارا- سیمن ترکیب های غالب اسانس بودند. بیشترین درصد تیمول و گاما-ترپینن در الگوی کشت مخلوط ۱:۱ تلقیح شده با میکوریزا حاصل شد. همچنین بیشترین مقادیر شاخص های زراعی (نسبت برابری زمین، نسبت برابر سطح زیرکشت و زمان، نسبت برابر سطح برداشت و کارایی استفاده از زمین) و شاخص های اقتصادی (سودمندی کشت، سودمندی اقتصادی کشت مخلوط و شاخص بهره وری سیستم) به ترتیب در الگوهای کشت ۲:۱ و ۱:۱ همراه با کاربرد کود زیستی مایکوروت بدست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که کود زیستی مایکوروت در کشت مخلوط به ویژه در الگوی کشت ۱:۱ به بهبود کمیت و کیفیت اسانس آویشن باغی منجر شد.

تیمول, کشاورزی پایدار, کود زیستی, درصد اسانس, عملکرد دانه