نقش مؤثر طرح های آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی در کاهش خسارات سیلاب شهری(مطالعه موردی استان فارس)

وقوع سیل نه تنها سبب بروز خسارت های فراوان به اماکن، تأسیسات و جان افراد می شود، بلکه سبب از بین رفتن دو فاکتور بنیادی کشاورزی، یعنی آب و خاک نیز می شود. به همین سبب مهار وبهره بردای از سیل یکی از سیاست های اصلی آبخیزداری در کشور می باشد. ماهیت طرح های آبخیزداری به گونه ای است که از یک سو با تأکید بر حفظ و توسعه اراضی منابع طبیعی اثر یکی از عوامل بروز سیل را کاهش می دهد، و از سوی دیگر با سیاست بهره برداری از سیل، انگیزه بهره برداران را در روش های مهار سیلاب ترغیب می کند. اثر اجرای طرح های آبخیزداری بر کاهش سیلاب در دهه های گذشته آن قدر روشن بود که عموماَ با واژه های کیفی مورد ارزیابی قرار می گرفت. اما در سالهای اخیر به دلیل توجیه سرمایه گذاری در این بخش ضرورت بررسی کمی این مسئله مورد توجه جدی قرار گرفته است. در این مقاله سعی بر این است تا با مطالعه آماری در مناطقی از استان فارس، نقش اجرای طرح های آبخیزداری در مهار و ذخیره سیلاب در این نواحی بیان شود. مدیریت سیلاب در پنج ناحیه مورد بررسی که آب محدودیت اصلی تولید می باشد، نه تنها خسارت های سیل را به میزان قابل چمشگیری کاهش داده بلکه با جلوگیری از هدر رفتن آب باران بهبود اقتصادی را نیز به همراه داشته است. بنا براین روش های متکی بر دانش بومی می تواند پایه خود کفایی و توسعه پایدار باشد. بنا براین بهینه سازی این روش ها و توسعه منطقی آنها در مناطق مشابه، به ویژه آبخیزهای شهری، راهکاری ارزنده برای مدیریت سیلاب به منظور کاهش خسارت های سیل و بهره برداری از آن، در نواحی مختلف آب و هوایی است. نتایج نشان می دهد که با تهیه طرح های جامع آبخیزداری در کلیه زیر حوضه ها به ویژه آبریز شهرهای در معرض سیلاب و با تخصیص اعتبارات لازم اجرایی می توان علاوه بر کاهش خسارت های سیل به مزارع، باغات، تأسیسات و شهرها، از آن برای تغذیه سفره ها و آبیاری سیلابی، استفاده کرد.

Keywords:

آبخیزداری , سیلاب , توسعه , تأسیسات شهری , تغذیه مصنوعی