محبوبه پهلوان نوده - دانشجوی دکتری، گروه مطالعات عالی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
اصغر کفشچیان مقدم - دانشیار دانشکده هنر های تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران.

هنر فضاهای عمومی شهر در دوره پست مدرن به علت رویکردهای نوین هنرمندان در شهر، ارتباط آن با نهادهای شهری و مخاطبان گسترده، رویکردهای متنوعی در حوزه آثار و آرای نظریه پردازان دنبال کرده است. به نظر می رسد، اختلاط دو عرصه هنر عمومی و هنر شهری و نسبت های معنایی مولفه هایی چون مخاطبان- شهروندان، شهر- فضاهای عمومی و نهادها- هنرمندان، علی رغم مشابهت معنایی در مولفه های بنیادین، متفاوت با یک دیگر است. هدف از این پژوهش، تعین معنایی و واکاوی وجوه افتراق و اشتراک دو حیطه هنر عمومی و شهری است؛ لذا، با مرور مولفه های تاریخی، چرایی و چگونگی آغاز گفتمان عمومیت هنر در شهر بررسی می شود، اشتراک و افتراق آن ها در دو واژه عمومی و شهری واکاوی می شود و مولفه های معنایی مشترک آن در دو حوزه مخاطب- مکان و هنرمند- نهادها به پرسش گرفته می شود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ لذا، با جستجوی تاریخی مباحث هنر عمومی و واژه شناسی عمومی و شهری به مولفه های بنیادین آن ذیل آثار این حوزه پرداخته می شود. پژوهش ها نشان می دهند، علی رغم گستردگی اصطلاح هنر عمومی در دوران پسامدرن و اطلاق لفظ عمومی به آثاری که در حیطه منظر شهری خلق شده اند، چیستی مولفه های بنیادین این دو حوزه با یک دیگر متفاوت است. آن چه در هنر عمومی در نسبت با مخاطبان عامه تعین می یابد، در هنر شهری در نسبت با شهروندان آن هویت می یابد. در هنر عمومی، اولویت ها در نسبت های هنرمندمحور و مخاطب گرا درک می شوند؛ درحالی که در هنر شهری این نسبت ها در اولویت با مکان شهر و ذیل مخاطب شهروند معنا می یابند.

هنرشهری, هنرعمومی, شهر, مخاطب, شهروند