فاطمه نشاط - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های هیدرولیکی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجید رحیم پور - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان

یکی از اصول اولیه در طراحی سیستم های آبرسانی حصول اطمینان از پایداری و مقاومت سیستم در برابر عوامل مختلف نظیر تغییرات ناگهانی فشار می باشد. نمونه ای از تغییرات ناگهانی فشار در پدیده ی ضربه ی قوچ است که خود مسبب پدیده های دیگری نظیر جدایی ستون آب و خلأزایی می باشد. در این مقاله برنامه ای بر اساس روش حل عددی(روش مشخصه ها) اجرا گردیده که توسط آن قادر به بررسی شرایط در جریان ناماندگار و تعیین مکان و زمان رخداد جدایی ستون آب خواهیم بود. پایداری سیستم و چگونگی حذف فشار منفی در خط انتقال یکی از شرایط اصلی و اساسی طراحی است که می توان آن را با نصب مخازن هوا و ضربه گیر عملی نمود. در این مقاله با تهیه فایل ورودی و اجرای برنامه مربوط متعددی از سیستم های آبرسانی بررسی شد و در مورد حساسیت پارامترهای مختلف مربوط به این مخازن این نتایج حاصل شد که مهمترین پارامتر مربوط به مخزن هوا، حجم هوای اولیه است در حالیکه تغییر در سایر مشخصات تأثیر محسوسی در مهار نمودن جدایی ستون آب ندارد و همچنین حجم مخزن هوا و نیز ارتفاع و قطر مخزن ضربه گیر و تعیین مناسب ترین مکان برای نصب این تجهیزات پدیده جدایی ستون آب در خط انتقال کنترل گردید. سایر راهکارها از جمله استفاده از پمپ با دور موتور بالا، افزایش ممان اینرسی پمپ با نصب چرخ طیار، نصب شیرهای یکطرفه و ... با در نظر گرفتن جوانب اقتصادی طرح، قابل اجرا می باشد.

جریان ناماندگار، ضربه ی جدایی ستون آب