راهکارهای بازدارنده برای جلوگیری از سیل به کمک سنجش از دور و رویکردهای تلفیقی منطق فازی و مدل سازی عامل مبنا

ایران یکی از کشورهایی است که در معرض سوانح طبیعی بسیاری قرار دارد که سیل یکی از جدی ­ترین آن هاست. چگونگی پایش و کنترل سوانح، ارزیابی خسارت و امدادرسانی از مهم ترین مشکلات دولت و کارشناسان مدیریت بحران محسوب می شوند. در صورت نظارت مستمر قبل از وقوع،  ارزیابی دقیق در حین و بعد از وقوع سانحه، می توان از دامنه خسارات و هدررفت منابع انسانی و مادی جلوگیری کرد. جلوگیری از خطرات ناشی از سیل، ساماندهی و مدیریت سیل در رودخانه ها و نهایتا به­سازی رودخانه ها، نیازمند تشخیص و تعیین پهنه­ های سیل خیز است. مدل سازی عامل مبنا[۱](ABM)  رویکردی برای ارائه سیستم های شبیه سازی و انتزاعی به ­منظور کشف و بررسی الگوهای برآمده از عوارض مرتبط به محیط های مورد مطالعه می باشد. به­ عبارت دیگر، مدل سازی عامل مبنا به عنوان رویکردی نوین برای توسعه­ ابزارهای شبیه سازی در پدیده های پیچیده ی حوزه ­های مختلف از جمله بلایای طبیعی، مطالعات بیولوژیکی و شرایط امداد و نجات سیل می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق، از دو رویکرد استنتاج فازی با درنظر گرفتن پارامترهای موثر بر وقوع سیلاب و با بهره­ گیری از داده های حاصل از سنجش از دور و مدل سازی عامل مبنا برای تهیه نقشه خطر سیل به عنوان راه کارهای بازدارنده در جلوگیری از مخاطرات سیل در راستای مدیریت و تصمیم گیری قبل از وقوع سیل استفاده شده است. در نهایت نیز به مقایسه این دو رویکرد و بررسی کارکردهای آن ها پرداخته شده است. نتایج نشان دهنده پیچیدگی و دقت بیشتر روش های چند معیاره ­ای مانند استنتاج فازی می باشد. در حالی ­که روش های مبتنی بر هوش مصنوعی و مدل سازی عامل مبنا سریع ­تر بوده و پیچیدگی این روش به دلیل استفاده از برنامه های نسبتا آماده کمتر و در عین حال، دقت این روش نیز در مقایسه با روش منطق فازی کمتر است.   [۱]- Agent Based Modelling  

Keywords:

نقشه پهنه بندی خطر سیل , استنتاج فازی , مدل سازی عامل مبنا , استان گیلان