نجمه یزدان پناه - عضو هیات علمی بخش مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان
مجید محمود آبادی - استادیار گروه مهندسی خاک دانشگاه شهید باهنر کرمان

مناطق خشک و بیابانی به دلیل کمبود رطوبت، دمای بالا، وزش بادهای شدید، فرسایش خاک و تخریب اراضی ناشی از فعالیت بشر، شرایط بسیار دشواری را برای رشد و توسعه گیاهان بوجود آورده است، بطوریکه تنها تعداد نسبتاَ محدودی از گونه های گیاهی قادر به ادامه حیات می باشند. گیاهان بومی چنین مناطقی به دلیل قابلیت سازگاری با شرایط سخت محیطی، از گونه های بسیار ارزشمند محسوب شده و شناسایی آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. تحقیق حاضربه بررسی تنوع زیستی گونه های گیاهی مناسب برای مهار فرسایش و حفاظت خاک در مناطق بیابانی استان کرمان، با تاکید بر گونه های بومی می پردازد. همچنین جنبه هایی نظیر ساختار فیزیولوژیکی و سازگاری اکولوژیکی، ارزش تفرجگاهی، قابلیت تولید فرآورده های دارویی، روغنی و صنعتی، حفظ محیط زیست و حیات جانوری و ارزش حفاظتی در تثبیت بیولوژیک تپه های شنی و جلوگیری از بروز پدیده سیل و تولید رسوب مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که گیاهان شاخص، نماینده ویژگی های خاک بوده و تیپ های مختلف گیاهی با تیپ های خاک همگونی قانونمندی دارند. همانگونه که خصوصیات یک خاک نظیر رطوبت، بافت، وجود املاح، گچ و آهک ممکن است به ظهور گونه ای خاص در یک رویشگاه منجر شود، گونه های گیاهی نیز با ویژگی های خاص خود دارای اثرات ویژه ای بر محیط رشد و ریزو سفر هستند. از این روست که انتخاب گونه های گیاهی سازگار با شرایط خشک و بیابانی در راستای اهداف احیا و ایجاد پوشش گیاهی امری ضروری است و موفقیت در این زمینه، منوط به شناسایی نیازهای بوم شناختی این گیاهان می باشد.

تخریب اراضی، گیاهان بومی، مناطق بیابانی، حفاظت بیولوژیک