فرزاد کتاب اللهی - مربی و عضو هیات علمی گروه ادبیات و زبان فارسی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید مدرس، سنندج، کردستان
کسری کتاب اللهی - پژوهشگر مقطع دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، آذربایجان شرقی

این پژوهش از روش تحلیل محتوای مضمون مبنا در بررسی آثار خمسه حکیم نظامی بهره برده است. آن چه از این پژوهش حاصل میشود این است که نظامی مانند دیگر شاعران و نویسندگان، هنگام پرداختن به داستان هایش مواردی از عناصر و اجزاء ساختمانی و شهریرا بیان می کند اما با اینکه در توصیف و تصویرسازی سرآمد شاعران فارسی زبان است به سرعت از کنار آنها گذشته و از بسط دادن آنهادوری کرده است، به نظر می رسد نظامی یک تغییر محسوس درونی را در هنگام نگارش خمسه تجربه کرده است به نحوی که از زهدراستین به خرابات هوس، از تفکرات عارفانه به تفکرات عاشقانه و در نهایت به مثابه یک متفکر اجتماعی نمود پیدا کرده و در برابر اتفاقاتو سوانح دوران خود و رفتارهای دیگران واکنش نشان می دهد. در شهر آرمانی او، محتوا و نوع رفتار دربار با شهروندان، تعامل شهروندان باهم، عدالت اجتماعی، رفاه و تساوی حقوق آحاد جامعه است که ظاهر شهر را می سازد. از نگاه وی نقش اندیشمندان در تحقق بخشیدنبه جامعه آرمانی و عملی کردن آن، بسیار ارزشمند است.

ادبیات، تصویر ذهنی، حکیم نظامی، خمسه.