سید یعقوب کریمی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
صفر معروفی - دانشیار گروه آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا.
علی محمد زارع - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.

ورود آلاینده های زیست محیطی به منابع آب اثرات زیان باری بر سلامت انسان و محیط زیست دارد. در سالیان اخیر روش ­های جذب سطحی با استفاده از جاذب­های سنتزی جهت حذف فلزات سنگین و رنگ­های صنعتی استفاده فراوان پیدا کرده است. پلیمر پلی­آکریل­آمید سولفونه شده (PAM-SO۳)  به عنوان جاذب سنتزی می­تواند در حذف رنگ از محیط­های آبی موثر باشد. هدف از کار تحقیقاتی حاضرحذف رنگ دایرکت بلو به وسیله PAM-SO۳ به عنوان جاذب سنتزی از آب ­های آلوده در شرایط آزمایشگاهی می­باشد. در این تحقیق، اثر متغیرهای pH، زمان تماس، مقدار جاذب و غلظت اولیه در کارایی حذف رنگ دایرکت بلو از آب­های آلوده مورد بررسی قرار گرفت. داده­های به دست آمده با ایزوترم­های لانگمیر، فرندلیچ و تمکین و سینتیک­های واکنش شبه درجه اول، شبه درجه دوم، انتشار درون ذره­ای و الوویچ برازش داده شدند. برای جاذب پلی آکریل آمین اصلاح شده مدل لانگمیر تطابق بیشتری با داده ­های تجربی داشت و با استفاده از این مدل ماکزیمم ظرفیت جذب mg g-۱ ۵۰۰۰ برای جاذب به دست آمد. همچنین نتایج نشان دادند که سینتیک جذب از معادله شبه درجه دوم برای آلاینده دایرکت بلو مطابقت بیشتری دارد (۹۹/۰ R۲=). همچنین یافته­های پژوهش نشان داد که بهترین شرایط به منظور حذف رنگ دایرکت بلو در مقادیر pH برابر ۲، زمان ۴۵ دقیقه، مقدار جاذب ۰۱۴/۰ گرم و غلظت ۸۰۰ میلی گرم بر لیتر می­باشد. نتایج حاصل نشان می دهد که جاذب اصلاح شده به دلیل داشتن سطح موثر بالا و داشتن گروه­های عاملی سولفونه (SO۳)، ماکزیمم ظرفیت جذب بالا و سینتیک سریع واکنش، جاذبی موثر در حذف آلاینده رنگ دایرکت بلو از محیط­های آبی می­باشد. لذا استفاده از این جاذب به منظور حذف رنگ دایرکت  بلو از محیط­های آبی بخصوص پساب صنایع نساجی پیشنهاد می­گردد.

جذب سطحی, مدل های ایزوترم, مدل های سینتیک, دایرکت بلو