تاثیر فعالیت های تکتونیکی در ریخت شناسی حوضه ی آبریز رودخانه ی روئین در شمال شرق ایران

حوضه­ی آبریز روئین، یکی از زیرحوضه­های رودخانه ی کالشور، واقع در دامنه­های جنوبی کوه­های آلاداغ است، که در شمال شرقی ایران قرار دارد. فعالیت­های تکتونیکی این حوضه، در آخرین فاز کوه­زایی لارامید آغاز شده  و همچنان ادامه دارد. این فعالیت­ها، علاوه بر وقوع مخاطرات طبیعی، تاثیرات زیادی در ویژگی­های مختلف این حوضه داشته است. اطلاع از فعالیت­های تکتونیکی این حوضه، به دلیل مجاورت و تاثیرگذاری آن در شهر بجنورد (مرکز استان خراسان شمالی) و برنامه­ریزهای آمایش رودخانه­ای، یک ضرورت محسوب می­شود. جهت بررسی این فعالیت­ها از شاخص­های مورفوتکتونیکی مرتبط با ژئومورفولوژی، یعنی مقایسه ی نیمرخ طولی و لگاریتمی، شاخص پهنای کف دره نسبت به ارتفاع آن (vf)، شاخص تضاریس جبهه کوهستان(smf)، شاخص سینوسی رودخانه (s) و شاخص ارزیابی فعالیت­های زمین ساختی (lat) استفاده گردیده ونتایج حاصل از بررسی این شاخص­ها و تاثیر چین خوردگی­ها نشان داده است که این حوضه در معرض فعالیت­های شدید تکتونیکی قرارداشته و این فعالیت­ها باعث شده است که در این حوضه، نیمرخ طولی رودخانه­ها نامنظم، دره­ها عمیق و کم عرض، شکل حوضه کشیده و مسیر رودخانه­ها و جبهه ی کوهستان پیچ و خم کمتری داشته باشد. همچنین جمع­بندی این مطالعات نشان داد که فعالیت­های تکتونیکی در محل اتصال سه شاخه ی این رود، یعنی منطقه دومن نیم، به اوج خود رسیده و حاصل آن به صورت تنگه ای کم عرض، صخره­های پرشیب و پدیده ی انحراف رودخانه­ای جلوه ی خاصی به توپوگرافی این قسمت حوضه داده است.

Keywords:

حوضه ی آبریز روئین , شاخص های مورفوتکتونیک , ریخت شناسی حوضه