واکاوی زمانی مکانی دماهای سالانه ی ایران طی دوره ی ۲۰۰۸-۱۹۶۱

 در این پژوهش تغییرپذیری مکانی روندهای دمای ایران در ۴۸ سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، داده های دمای سالانه کمینه،بیشینه و متوسط ایستگاه های همدید و اقلیمی کشور از ۱۹۶۱ تا ۲۰۰۸ از مرکز داده های سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. به کمک پایگاه داده های تنظیم شده، نقشه های هم دما بااندازه ی پیکسل۱۵×۱۵ کیلومتربه روش میانیابی کریجینگ محاسبه و ترسیم شد بطوری که هر نقشه با ۷۱۹۶ پیکسل مرزهای کشور را در برگرفت. بدین ترتیب سه آرایه با ابعاد ۴۸×۷۱۹۶ فراهم گردید. جهت ارزیابی روند دما از روش های پارامتری رگرسیون خطی و ناپارامتری مان- کندال بهره گرفته شد. اعمال این آزمون ها بر روی هر یک از آرایه هانشان داد که دمای کشور رو به افزایش است. این افزایش بیشتر در مناطق پست و کم ارتفاع  روی داده است. در این میان دمای کمینه از اهمیت بیشتری برخوردار است و در۶۰ درصد وسعت کشور روند افزایشی نشان می دهد. درحالی که روند افزایشی دمای بیشینه ۲۷ درصد وسعت کشور را در بر گرفته است. از سوی دیگر شدت روند در تمامی پهنه ها یکسان و یکنواخت نیست و برای دمای کمینه شدت آن در استان کرمان در غرب لوت و در منطقه شهداد، در بخش های مرکزی استان سمنان، شرق خوزستان، جنوب استان ایلام و غرب استان کرمانشاه، بیشتر بوده و این مناطق بیش از سایر جاها در معرض آسیب های محیطی ناشی از افزایش دمای کمینه، قرار دارند. در حالی که استان های خراسان شمالی، همدان و چهار محال و بختیاری کمتر در معرض روندهای افزایشی دما، قرار داشته اند. همچنین این پژوهش نشان داد که بطور متوسط دماهای سالانه کمینه،بیشینه و متوسط ایران طی دوره ۴۸ ساله به ترتیب ۱/۲،  ۴۵/۰ و۳/۱ درجه سلسیوسافزایش یافته است.

Keywords:

تغییر اقلیم , روند دما , آزمون رگرسیون خطی , آزمون مان- کندال , ایران