ابوالقاسم امیراحمدی - دانشگاه حکیم سبزواری
زکیه آب باریکی - دانشگاه مازندران

شهر سبزوار یکی از شهرهای کهن استان خراسان رضوی است که در حال حاضر به عنوان دومین شهر پرجمعیت استان خراسان  رضوی بعد از مشهد شناخته می شود. طی دهه­ی گذشته شاهد توسعه و گسترش سریع فیزیکی بوده که به ساخت و سازهای بدون ملاحظات ایمنی از نظر حوادث طبیعی از جمله زلزله و صرفا برای پاسخ گویی به نیازهای سکونتی در کوتاه مدت انجام گرفته منجر گشته است. گسترش و توسعه ی شهر به سمت شمال موجب اشغال عوارض زمین شناسی و ژئومورفولوژی پر­خطر مانند گسل­ها، تپه های نئوژن،  کانون­های زلزله، شیب های تند و رسوبات آبرفتی و مخروط افکنه­های جدید کواترنری شده است. در این تحقیق ابتدا مهم­ترین عوامل موثر به عنوان عوامل اصلی تشدید خطر در صورت وقوع زمین لرزه شناسایی گشت، سپس لایه­های اطلاعاتی با استفاده از  GISساخته شدند که شامل لایه­های فاصله از گسل، شیب، توپوگرافی، شیب لایه­های زمین، لیتولوژی، کاربری زمین، تراکم جمعیت و ساختمان، قدمت ساختمان و فاصله از کانون زلزله­های تاریخی می باشند. در ادامه عوامل موثر به روش AHP وزن دهی گردیدند که نقشه پهنه­بندی خطر در پنج گروه خطر بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم تهیه گردید. نقشه ی پهنه­بندی تهیه شده نشان می دهد که در صورت بروز زلزله ۱۱ کیلومتر مربع از وسعت شهر در پهنه خطر بسیار زیاد، ۳۷ کیلومترمربع از وسعت شهر در پهنه خطر زیاد، ۴۹ کیلومتر مربع از وسعت شهر در پهنه خطر متوسط، ۶۰  کیلومترمربع از وسعت شهر در پهنه خطر کم، ۵۹ کیلومتر مربع از وسعت شهر در پهنه خطر خیلی کم قرار می گیرند.

سبزوار, پهنه بندی زلزله, GIS, روش AHP