مهتاب قائینی - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل عمومی ، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال

انرژی هسته ای، یکی از مهم ترین و اثر گذارترین کشفیات در طول تاریخ بشر است که اکنون با توجه به کاربردهای متعدد آن در زمینه های تولید انرژی، پزشکی، صنعتی، کشاورزی ، دامپروری ، نمک زدایی آب و ...ابعاد بسیار گسترده ای پیدا کرده است و بهره برداری از آن روز به روز در حال گسترش است. به طوری که بر اساس اعلام آژانس بین المللی انرژی اتمی ، در حال حاضر بیش از ۴۵۵ رآکتور هسته ای در ۳۱ کشور جهان در حال فعالیت هستند. اما مهم ترین موضوعی که در این رابطه حائز اهمیت بوده و نیازمند توجه ویژه حقوقی است، " حفاظت از محیط زیست" است. زیرا در کنار ضرورت استفاده از این فناوری ، مسائل دیگری نظیر چگونگی مقابله با تشعشعات و زباله های این مواد در محیط زیست مطرح می باشد. استفاده از این مواد می تواند چه برای مقاصد صلح آمیز و چه برای مقاصد غیر صلح آمیز دارای خطراتی برای بشر و محیط زیست باشد. مثلا۳ آلودگی ناشی از دفن زایدات هسته ای ، نیروگاه های هسته ای و یا آلودگی اتمی ناشی از جنگ .حوادث و اتفاقات هسته ای و تابشی شامل حادثه چرنوبیل ۱۹۸۶، حادثه اتمی فوکوشیما ۲۰۱۱ و حادثه تری مایل آیلند ۱۹۷۹ بهترین گواه این موضوع می باشد . این حوادث عظیم ، به معنی انتشار انواع آلاینده های خطرناک و سمی با اثرات گسترده زیست محیطی است که نگرانی های جدی برای جامعه جهانی در پی داشته است. لذا اصطکاک بین سیستم های حقوقی چند جانبه و سیاست های حاکم بر فناوری هسته ای و محیط زیست نیز اجتناب ناپذیر گردیده است. نظر به اهمیت موضوع، این پژوهش درصدد است تا به قواعد حاکم بر انرژی هسته ای از منظر حقوق بین الملل محیط زیست بپردازد. زیرا نادیده انگاشتن این قواعد، فجایع جبران ناپذیر زیست محیطی را در پی خواهد داشت .

انرژی هسته ای، حقوق بین الملل محیط زیست ، توسعه پایدار، مسئولیت های زیست محیطی