هادی رضایی راد - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری
مجتبی رفیعیان - دانشکده هنر و معماری تربیت مدرس
محمدرضا بمانیان - دانشیاردانشکده هنر و معماری تربیت مدرس

به واسطه فعالیت های شهری و تغییر در سیمای طبیعی محیط، تفاوت هایی از نظر درجه حرارت بین مناطق مختلف(به ویژه مناطق مرکزی شهر و حومه آن) بوجود می‌آید، که به جزیره گرمایی شهری(UHI) معروف است.در این میان افزایش جمعیت شهرنشین و تغییردر ارتفاع ساختمان های شهری،به ویژه در کلان‌شهرها، منجر به تغییرات وسیعی در مشخصات فیزیکی سطح زمین، انرژی گرمایی آزاد شده، آلودگی هوا، تغییرات دما و سایر پارامترهای هواشناختی می‌شود و جزیره گرمایی شهری را ایجاد می‌کند. میزان دسترسی به آسمان یکی از اصلی‌ترین عوامل در میزان آلودگی هوا، تغییرات دما، شکل‌گیری جزیره‌ گرمایی و سایر پارامترهای زیست‌محیطی است. طرح تفصیلی شهر تهران با اعمال سیاست‌های تراکم ساختمانی باعث تغییر میزان شاخص دسترسی به آسمان می‌گردد. دسترسی به آسمان یکی از علل اصلی تشکیل جزیره گرمایی است، بدین منظور در نرم‌افزار GIS محوری به نام SKY VIEW TOOLBAR طراحی شده که برای شبیه‌سازی و اندازه‌گیری آن از بسیاری از ویژگیهای از قبیل توپوگرافی، سرعت باد، مورفولوژی شهری و ... استفاده می‌کند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی تاثیرات ناشی از اجرای سیاست های تراکم ساختمانی در طرح تفصیلی تهران با تاکید خاص بر منطقه هشت تهران است تا اثرات ناشی از اجرای این سیاست ها بر شکل‌گیری جزیره‌ گرمایی با استفاده از تغییرات شاخص میزان دسترسی به آسمان بررسی گردد. بدین منظور داده های لازم برای محدوده میدان هفت‌حوض با کمک SVT جمع‌آوری،شبیه‌سازی و موردتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله نشانگر این است که میزان این شاخص برای سناریوی وضع موجود بین 0.19 تا 0.77 است اما در سناریوی پیشنهادی طرح تفصیلی به بازه‌ی بین 0.08 تا 0.69 کاهش پیدا می‌کند. این کاهش احتمال تشکیل جزیره گرمایی در محدوده را افزایش می‌دهد.اتخاذ سیاست‌های ترمیمی به واسطه‌ی اجرای سیاست‌های شهرسازی از جمله اقدامات ضروری مورد نیاز در طرح‌های توسعه شهری است که این مقاله تلاش خواهد کرد الزامات آن را بیان نماید..

جزیره گرمایی شهری(UHI)، تراکم ساختمانی، دسترسی به آسمان(SVF)، طرح تفصیلی، میدان هفت‌حوض