بهاره آروین - استاد یار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
جعفر حسین نیائی - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
علی محمد حاضری - دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان فراگیری ایدئولوژی استعداد در میان معلمان شهرستان بیجار بوده است. »یدئولوژی استعداد « عدم موفقیت تحصیلی عاملان اجتماعی را به استعداد و علاقه و هوش ذاتی آنها پیوند میدهد. این در حالی است که بر مبنای رویکردهای انتقادی از جمله رویکرد بوردیو نسبت به نظام آموزشی، عدم موفقیت تحصیلی دانش آموزان بازتاب نابرابری در دسترسی به سرمایه های مختلف از جمله نابرابری در سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. در این تحقیق جمعیت نمونهای با حجم ۳۰۰ نفر، ۱۵۰ نفر معلم زن در مقطع ابتدایی و متوسطه و۱۵۰ نفر معلم مرد در مقاطع مذکور از طریق نمونه گیری سهمیه ای در شهرستان بیجار انتخاب گردید و پرسشنامه محقق ساخته جهت بررسی میزان فراگیری ایدئولوژی استعداد میان آنها توزیع گردید . بر مبنای یافته های به دست آمده تقریبا دو سوم پاسخگویان (۶۷,۴)، با ایدئولوژی استعداد موافقت کامل یا نسبی داشته اند و در مقابل حدود یک سوم پاسخگویان (۳۲,۶) با رویکرد انتقادی موافقت کامل یا نسبی داشته اند. با آزمون معناداری ارتباط میان ویژگیهای زمینهای و رویکردهای مورد بررسی مشخص شد، بین دو متغیر زمینه ای جنسیت و نوع مدرسه با دو دیدگاه ایدئولوژی استعداد و رویکرد انتقادی رابطه معناداری وجود دارد. به طوری که زنان در مقایسه با مردان موافقت بیشتری با ایدئولوژی استعداد نشان دادهاند و معلمان مدارس خاص نیز موافقت بیشتری با ایدئولوژی استعداد و در مقابل معلمان مدارس معمولی موافقت بیشتری با رویکرد انتقادی داشته اند.

نظام آموزشی، بازتولید نابرابری تحصیلی، ایدئولوژی استعداد، نگرش معلمان.