محمد آبگون - کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دفاع و پدافند اقتصادی
محمدعلی علیزاده - کارشناس ارشد حسابداری

حفظ استقلال کشور برای جلوگیری از سلطه دیگر کشورها، به قدری مهم بوده که یکی از اهداف انقلاب جمهوری اسلامی نیز به شمار می رود، اکنون نیز در شرایط اقتصاد مقاومتی و به طور خاص در شرایط تحریم های اقتصادی و پس از آن حفظ کیان نظام، افزایش استقلال اقتصادی مهمترین ضرورت اقتصادی کشور است. هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه ومولفه های استقلال اقتصادی در نظام ارزی مبتنی برسند پدافند اقتصادی می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و از نظر نحوه انجام کیفی از نوع تحلیل مضمونشبکه مضامین) است. نمونه آماری پژوهش حاضر، سند پدافند اقتصادی است. نتایج نشان داد که الزامات استقلال اقتصادی از نظر مقام معظم رهبری شامل ۸ مضمون سازمان دهنده است که شامل: ۱- ترویج فرهنگ غیر وابسته به بیگانه ۲- خودکفایی ۳- تکیه بر عدالت محوری در توزیع؛ ۴- اصلاح الگوی مصرف ۵- تکیه بر نیروی انسانی داخلی ۶- مدیران داخلی خردمند در اقتصاد ۷- رونق واردات و صادرات؛ ۸- مردمی کردن اقتصاد می باشد. مدل مفهومی استقلال اقتصادی بر اساس سند پدافند اقتصادی شامل ۲۵ مضمون سازمان دهنده ۱- خودکفایی ۲- منابع انسانی متخصص ۳- ترویج فرهنگ کار ۴- نظام شفاف اطلاعات اقتصادی ۵- ایجاد سامانه نظارت ارزی ۶تجارب سایر کشورهای منتخب جهت مقاوم سازی اقتصاد ۷- نظام مدیریت افکار عمومی در زمینه اقتصاد ۸- تجارب موفق داخلی ۹مردمی کردن اقتصاد ۱۰- متنوع سازی منابع درآمدی دولت ۱۱- طراحی سامانه یکپارچه پایش جهت تشخیص مخاطرات اقتصادی ۱۲ - روزآمد کردن روش های فروش نفت ۱۳- اصلاح الگوی مصرف ۱۴- استفاده از امتیاز موقعیت ژئوپلتیک کشور ۱۵- ارتقاء سطح آگاهی اقتصادی مردم ۱۶- برخورداری از نظام جامع اقتصادی ۱۷- روش های نوین تجارت خارجی ۱۸- توانمندی در حوزه های فناوری ۱۹پرهیز از خام فروشی نفت و استحصال در آمدی از فرآورده های آن ۲۰- استفاده از فرصت های فرامرزی جهت تامین امنیت در سطوح مختلف ۲۱-مبارزه با مفاسد اقتصادی ۲۲- اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی و پدافند اقتصادی ۲۳- صادرات کالاهای غیرنفتی ۲۴- نقش آفرینی در بازار جهانی انرژی ۲۵- تامین انرژی مصرفی پایدار هستند. لذا همانطور که در مضامین سازمان دهنده بالا نیز آورده شد با توجه به اینکه عمده درآمد کشور از فروش نفت و گاز بوده باید به روشهای نوینی در مبادلات تجاری مثل فروش ریالی نفت با فروش بر اساس نرخ ارز دو کشور یا بصورت تهاتری انجام پذیرد.

استقلال اقتصادی، مقام معظم رهبری، نظام ارزی، سند پدافند اقتصادی