لیلا رضائی - دکتری برنامه ریزی درسی
علی باقرزاده - دکتری مدیریت آموزشی
حسین مولایی - دکتری برنامه ریزی توسعه آموزش عالی

یادگیری الکترونیکی((e-learningبه نوعی از یادگیری اطلاق میشود که محتوای آموزش یا یادگیری از طریق فناوری الکترونیکی ارائه میشود. این محتوا باید به گونهای طراحی شود که ضمن کاربرپسند بودن سبب نیل یادگیرندگان به یادگیری شود. به واقع چالش اصلی که در طراحی محتوای یادگیری الکترونیکی چندرسانه ای مانند هر نوع دیگر برنامه ی آموزشی با آن مواجه هستیم تهیه و تولید درسها به طریقی است که با فرآیندهای یادگیری انسانی سازگار باشد. به منظور اثربخشی هر چه بیشتر درسها، روشهای آموزشی باید از این فرآیندها حمایت کند. از جمله مباحثی که در روانشناسی تربیتی بر اساس دیدگاه خبرپردازی برای حمایت از فرآیند پردازش داده ها در حافظه فعال ایجاد شده است، نظریه بار شناختی است. در بسیاری از دروس روانشناسی، به دانشجویان عدد سحرآمیز ۷ به علاوه یا منهای ۲معرفی میشود. نتیجه ی اساسی این قاعده آن است که یادگیرندگان قادرند در یک زمان تنها بین ۵ تا ۹ ماده اطلاعاتی را به خاطر بسپارند. به طور کلی منظور از بار شناختی عبارت است از میزان تلاش ذهنی که برای پردازش اطلاعات یا به خاطرسپاری اطلاعات صرف میشود. از دیدگاه نظریه ی بار شناختی، حافظه فعال انسان هنگام مواجهه با اطلاعات جدید ظرفیت محدودی دارد. در حقیقت، مقدار داده های حسی که ابزارهای تکنولوژیکی میتوانند ارائه دهند بیشتر از ظرفیت سیستم عصبی انسان برای پردازش است. از این لحاظ باید در طراحی محتوای یادگیری الکترونیکی چندرسانه ای تا حد امکان بکوشیم که هر سه نوع بار شناختی را در نظر داشته باشیم تا بتوانیم محتوای برنامه های آموزش الکترونیکی را به شیوه مناسبی طراحی و تولید کنیم. بر این اساس در مقاله حاضرراهکارهایی جهت طراحی محتوای یادگیری الکترونیکی بر مبنای نظریه بار شناختی ارائه خواهد شد.

نظریه بار شناختی، طراحی آموزشی، یادگیری سیار چندرسانه ای، حافظه کوتاه مدت