احمد علوی - دانشجو دکتری حقوق خصوصی ،گروه حقوق، واحدگرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
اکرم تاجیک - عضو هیئت علمی واستادیارگروه حقوق، واحدگرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

منظور از تقصیر زیاندیده مواردی است که وی در ورود زیان نقش فعالی را ایفاء می نماید و در مواردی که وی صرفا منفعل است نمی توان به صرف این نقش انفعالی عامل ورود زیان را از مسئولیت معاف دانست یا مسئولیت وی را تقلیل داد. مسئله ای که مطرح میشود این است اگر زیاندیده در ورود زیان به خود موثر باشد یا به عبارت بهتر مقصر باشد این امر چه تاثیری در مسئولیت مدنی عامل ورود زیان و جبران خسارت وارده دارد؟ یافته ها بر آن است که تقصیر زیان دیده یکی از دفاعیاتی است که خوانده می تواند برای معافیت از مسئولیت یا تقلیل ،به آن متوسل شود. در مواردی که زیاندیده در ورود خسارت موثر است و در فقه قاعده اقدام گفته میشود ، دو حالت کلی متصور است: نخست، در جایی که تقصیر زیاندیده موجب قطع استناد زیان به خوانده می شود که می توان گفت تقصیر زیاندیده علت انحصاری ورود خسارت است و رابطه ی سببیت بین ورود زیان و رفتار خوانده را زائل می سازد. دوم، هنگامی است که تقصیر زیاندیده موجب تسهیل ورود زیان، تشدید یا تسریع آن می شود بدون اینکه استناد زیان به عامل ورود زیان به کلی منتفی شود.

مسئولیت مدنی، تقصیر، معافیت از مسئولیت، زیان دیده ، قاعده اقدام