چتین تاش - دانشجوی فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
محمود جعفری دهقی - استاد زبان و فرهنگ های باستانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

زبان کردی زنجیره ای از گویش های به هم پیوسته ایرانی غربی است. این زبان از نظر آوایی، صرفی و نحوی دارای ویژگی های مشترک بسیاری با زبان های ایرانی نو در پیرامون خود و همین طور زبان های ایرانی میانه، مانند فارسی میانه، می باشد. یکی از این ویژگی ها ساخت کنایی است. در ساخت کنایی رفتار فاعل و مفعول مستقیم از نظر حالت دهی و نشان داری با نظام فاعلی-مفعولی تفاوت بنیادین دارد. از نظر دستور وابستگی هر فعل بر اساس ظرفیت خود دارای وابسته هایی است که به طور الزامی همراهش می آیند. فاعل، مفعول مستقیم و مفعول غیر مستقیم وابسته های فعل محسوب می شوند. در این پژوهش بر پایه دستور وابستگی، رفتار فعل و رابطه آن با وابسته هایش در ساخت کنایی در زبان کردی بررسی و با فارسی میانه مقایسه شده است. و با بررسی مثال هایی از زبان های کردی و فارسی میانه کوشش شده است تا مسئله تطابق فعل تحلیل شود و در پایان یک حالت ویژه از تطابق فعل در این زبان ها بررسی می گردد. زبان کردی زنجیره ای از گویش های به هم پیوسته ایرانی غربی است. این زبان از نظر آوایی، صرفی و نحوی دارای ویژگی های مشترک بسیاری با زبان های ایرانی نو در پیرامون خود و همین طور زبان های ایرانی میانه، مانند فارسی میانه، می باشد. یکی از این ویژگی ها ساخت کنایی است. در ساخت کنایی رفتار فاعل و مفعول مستقیم از نظر حالت دهی و نشان داری با نظام فاعلی-مفعولی تفاوت بنیادین دارد. از نظر دستور وابستگی هر فعل بر اساس ظرفیت خود دارای وابسته هایی است که به طور الزامی همراهش می آیند. فاعل، مفعول مستقیم و مفعول غیر مستقیم وابسته های فعل محسوب می شوند. در این پژوهش بر پایه دستور وابستگی، رفتار فعل و رابطه آن با وابسته هایش در ساخت کنایی در زبان کردی بررسی و با فارسی میانه مقایسه شده است. و با بررسی مثال هایی از زبان های کردی و فارسی میانه کوشش شده است تا مسئله تطابق فعل تحلیل شود و در پایان یک حالت ویژه از تطابق فعل در این زبان ها بررسی می گردد.

ساخت کنایی, ظرفیت فعل, تطابق فعل, کردی کرمانجی, فارسی میانه