مهشید تاجدینی - گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
منوچهر طبیبیان - استاد تمام دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
مسعود الهی - گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

تبیین موضوع: بسط عدالت در جوامع مدنی و غلبه بر نابرابری ­های موجود، نیازمند تاویل پایه­ های فلسفی و اصول تحقق ­پذیری مفهوم عدالت شهری است. اهتمام به انجام این مقصود، از طریق تبیین سیر تفکر اندیشمندان مختلف درباره موضوع عدالت و نحوه تحقق فرآیند اجرایی آن صورت می­پذیرد. از این روی، پارادایم نوین عدالت شهری، بر مبنای ابعاد سه­ گانه عدالت (قانون، اخلاق و مدنیت) و چهار وجه بنیادین آن (ماهوی، صوری، توزیعی و ساختاری) تدوین می­ گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر پارادایم عدالت شهری بر کاهش نابرابری­ های محیطی است. امکان­سنجی تحقق این پارادایم در قالب موضع فرحزاد تهران صورت می­ گیرد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی - توسعه ­ای و از لحاظ روش تحقیق مورداستفاده، توصیفی - تحلیلی است. روش گردآوری داده ­ها به صورت اسنادی و میدانی بوده است. همچنین، جامعه آماری پژوهش، متشکل از ساکنین، کاربران، متخصصین و مسئولین شهری بوده است. یافته ­های حاصل، در نرم ­افزار SPSS و بر مبنای آمار توصیفی (گویه ­های کیفی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (وزن­دهی به گویه­ های بوگاردوس، آزمون تی­تک نمونه ­ای و هم­بستگی پیرسون) تحلیل شده است. یافته ‎ها: یافته ­های حاصل از داده ­های مقیاس بوگاردوس، بیانگر وجود فاصله اجتماعی زیاد و میزان نامطلوبی از پذیرش افراد، میان ساکنین فرحزاد است. همچنین، داده ­های آزمون تی­تک نمونه­ای و تحلیل هم­بستگی پیرسون در پرسش­نامه دلفی و سنجش میزان کاربست پارادایم محلی عدالت شهری در طرح مصوب «سامان­دهی محور شهری فرحزاد» مبین وضعیت مطلوب این طرح در ابعاد قانون­ محوری و اخلاق ­مداری، در برابر شرایط نامطلوب بعد اجتماع­ گرایی از دیدگاه متخصصین است. نتایج: نتایج پژوهش، مبین وجود شکاف و کاستی عمیق در زمینه تحقق وجوه مختلف عدالت شهری در محدوده فرحزاد نسبت به مناطق اطراف می­ باشد. بر این مبنا، وجود ارتباط مستقیم میان عدالت توزیعی و عدالت ساختاری را در زمینه تحقق پارادایم عدالت شهری نمایان می­گردد. این وجوه، در بعد صوری عدالت شهری و بر مبنای سیاست ­های تعاملی اتخاذ و پایش خواهند شد.

پارادایم عدالت شهری, نابرابری های محیطی, عدالت ساختاری, عدالت توزیعی, محدوده فرحزاد