میلاد کیانپوریان نژاد - کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. رایانامه: ascu.lts@gmail.com
پژمان محمدی - استاد دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. (نویسنده مسئول). رایانامه: P.mohamadi@modares.ac.ir
خلیل احمدی - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. رایانامه: Khalilahmadi۵۶@gmail.com

زمینه و هدف: شرکت در یک دعوای حقوقی، متضمن هزینه هایی برای طرفین دخیل در آن، اعم از دادگاه، خواهان و خوانده است و نظام حقوقی حاکم بر این هزینه ها در تحقق عدالت مدنی نقش بسزایی دارد. بررسی تطبیقی مقررات ناظر بر تامین و جبران خسارات دادرسی در حقوق ایران و انگلستان، نقایص قوانین فعلی ایران در این حوزه را بهتر نشان داده و در اصلاح آن ها موثر می افتد.روش تحقیق: پژوهش حاظر به صورت توصیفی-تحلیلی و با نگاه تطبیقی به منابع مختلف اسنادی و مطالعاتی در حقوق ایران و انگلستان تدوین یافته است.یافته ها و نتایج: قانونگذار برای تضمین جبران خسارات احتمالی خوانده، امکان تامین هزینه های او توسط خواهان را مقرر کرده است، که با لحاظ فقدان سازوکار مناسب برای پیش بینی مدت و کیفیت رسیدگی و تخمین هزینه ها، در مقایسه با نهاد مشابه در حقوق انگلستان کاستی هایی دارد. همچنین، برای جبران خسارات قطعی ناشی از هزینه دادرسی و دیگر خسارات دادرسی، به تبعیت از قاعده «هزینه پس از رویداد» قائل به انتقال پذیری خسارات شده است تا زیانی بدون جبران باقی نماند. با این حال، در حقوق ایران، برخلاف انگلستان، عدم اعطای اختیار به دادرس در بررسی شرایط پرونده و طرفین دعوا، علاوه بر امکان سوءاستفاده خوانده از نهاد تامین دعوای واهی، باب سوءاستفاده از حق دادخواهی برای خواهان را نیز باز گذاشته و این نقایص در عدم تمایل متداعیین به حل و فصل دعوای خود خارج از دادگاه و متروک شدن اصل حسن نیت در نظام قضایی ما تبلور می کند.

هزینه دادرسی, دعوای واهی, جبران خسارت, خسارت دادرسی, امنیت هزینه ها, حقوق انگلستان