ارزیابی جذب فسفر در یک ردیف ارضی با کاربری های جنگلی، باغی و زراعی

سیستم های مدیریت اراضی در کاهش و جلوگیری از آلودگی آب های سطحی توسط فسفر و افزایش کارائی جذب فسفر توسط گیاه نقش بسزایی را ایفا می کند. بهبود حاصلخیزی خاک از نظر فسفر و جلوگیری از پدیده یوتریفیکاسیون در آبهای سطحی در اثرمصرف بی رویه کودهای فسفاتی نیازمند اطلاعاتی در باره واکنش های جذب و واجذبی فسفر می باشد. در این پژوهش 8 نمونه خاک از دو پروفیل و هر پروفیل با چهار لایه در موقعیت های بالا و پایین یک ردیف ارضی انتخاب شدند. در این ردیف ارضی موقعیت بالای شیب دارای کاربری جنگلی و پایین شیب دارای کاربری باغی بودند. برای ایجاد هم دماهای جذب فسفر، نمونه های 5/2 گرمی خاک های سطحی(جنگلی افق A و باغی افق Ap) به مدت 24 ساعت و در تعادل با 25 میلی لیتر محلول کلرید کلسیم 01/0 مولار حاوی صفر تا 21 میلی گرم بر لیتر قرار گرفت. غلظت فسفر محلول تعادلی اندازه گیری شد و پارامترهای شکل غیر خطی معادله ی لانگ مویر تعیین شد. نتایج مطالعات جذب و پارامترهای معادله لانگ مویر نشان داد که مقدار حداکثر جذب (Xm) در شیب پایین (کاربری باغی) 276 میلی گرم در کیلو گرم خاک و در شیب بالا (خاک جنگلی) 173 میلی گرم در کیلو گرم خاک با انرژی جذب فسفر (K) تقریباً مساوی (81/0 لیتر بر میلی گرم برای کاربری باغی و 72/0 لیتر بر میلی گرم برای خاک جنگلی) مشاهده شد. وجود درصد رس زیاد (31 درصد) در کاربری باغی در مقایسه با خاک جنگلی (21 درصد) احتمالاً دلیلی بر جذب زیاد فسفر توسط خاک باغی باشد. با عنایت به درصد پایین رس در خاک جنگلی، در صورت تغییر کاربری خاک جنگلی به سایر فعالیت های کشاورزی که همراه با اضافه کردن نهاده های کشاورزی از جمله مصرف کودهای شیمیایی بویژه فسفر حتی در سطوح حد کفایت فسفر باشد، احتمال هدررفت فسفر از طریق روانآب و آلودگی آبهای سطحی و بروز پدیده یوترفیکاسیون وجود خواهد داشت.

Keywords:

کاربری اراضی , جذب فسفر , یوتریفیکاسیون , لانگمویر , موقعیت شیب