خسرو پرویزی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
علیرضا اسدیان - سازمان جهاد کشاورزی استان همدان

به منظور بررسی اثر زمان قطع اندام های هوایی بر عملکرد و کیفیت غده و قابلیت انبارمانی محصول دو رقم سیب زمینی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ۹۰-۱۳۸۹ در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان – ایستگاه تحقیقات اکباتان، اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل زمان قطع اندام های هوایی در ۷، ۱۴، ۲۱ و ۲۸ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک همراه با تیمار شاهد (بدون قطع اندام های هوایی) و ارقام سیب زمینی در دو سطح (آگریا و ساوالان) بودند. در تیمارهای قطع اندام های هوایی پس از دو هفته، برداشت محصول انجام شد. پس از برداشت محصول و اندازه گیری عملکرد کل غده، میزان غده های تولیدی در اندازه بذری، خوراکی و ریز شمارش و توزین شده و طول دوره خواب، میزان قندهای احیاء، ماده خشک و محتوای ویتامین ث غده ها اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد غده درشت در تیمارهای شاهد و قطع اندام های هوایی ۷ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک حاصل شد که تفاوت معنی داری با هم نداشتند. این دو تیمار از نظر عملکرد کل غده (به ترتیب ۸/۳۵ و ۳/۳۴ تن در هکتار) نیز بیشترین تولید محصول را داشتند. از نظر تعداد غده در اندازه بذری، قطع اندام های هوایی در ۱۴ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک، بیشترین میزان تولید را دارا بود (۴۴/۱۴ عدد در مترمربع). محتوای ویتامین ث غده ها در تیمارهای قطع اندام های هوایی در ۷ و ۱۴ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک، در بالاترین میزان بود (به ترتیب ۲۳/۵۰ و ۳۵/۴۸ میلی گرم در ۱۰۰ گرم وزن تر غده) که تفاوت معنی داری با تیمار شاهد نداشتند. بیشترین میزان قندهای احیاء غده (۰۴/۳ میلی گرم در ۱۰۰ گرم وزن تر غده) در تیمار ۲۸ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک بدست آمد. طول دوره خواب غده در دو تیمار قطع اندام های هوایی در ۷ و ۱۴ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک، به همراه تیمار شاهد با وضعیتی بسیار نزدیک به یکدیگر از بیشترین میزان برخوردار شد. نتایج این آزمایش نشان داد که از نظر عملکرد غده در اندازه بذری و سایر صفات کمی و کیفی غده، قطع اندام های هوایی در زمان های ۷ و ۱۴ روز قبل از رسیدگی فیزیولوژیک، نتایج مطلوب تری داشته و جهت اجرا در مزارع تولید بذر قابل بهره برداری می باشند.

Dormancy longevity, Potato, Reducing sugars, Tuber size and Vitamine C., اندازه غده, سیب زمینی, دوره خواب غده, قندهای احیاء و ویتامین ث.