حافظ مهدنژاد - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی، اسدآباد، ایران.
احمد زنگانه - دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
علیرضا بزرگوار - دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

شناخت عوامل تاثیرگذار در شکل گیری کانون­های جرم­خیز موجب آگاهی یافتن مدیران و برنامه ریزان و تدوین راهبردهای مناسب برای ارتقاء امنیت در آن ها می شود.  بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر رتبه بندی عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری کانون­های جرم­خیز و سنجش تاثیر فقر بر شکل­گیری آن ها در شهر  جدید هشتگرد است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری شامل محدوده قانونی شهر جدید هشتگرد در سال ۱۳۹۹ است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران معادل ۴۰۰ نفر  است. روایی پژوهش با توجه به نظر کارشناسان و خبرگان و پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ(بیشتر از ۷/۰) تائید شده است. از آزمون فریدمن، کای اسکوئر پیرسون، لایکلی هود، تا او بی کندال، اسپیرمن و تخمین تراکم کرنل برای تحلیل داده ها استفاده شده است. از نرم افزارهای SPSS و Arc GIS و  نرم افزار جانبی Cime Analysis برای تحلیل داده های پژوهش استفاده شده است. بر اساس آزمون فریدمن، عوامل اقتصادی مشتمل بر فقر(با میانگین۷۰/۱۹)، بیکاری(۲۵/۱۹)، نابرابری درآمدی(۱۲/۱۹) و تحرک مسکونی(۲۱/۱۷)، بیشترین تاثیر بر وقوع جرم در شهر جدید هشتگرد دارند. توزیع فضایی جرائم به صورت خوشه ای است و بیشترین جرم در فازهای جدید و فقیرنشین اتفاق افتاده است.  بر اساس نتایج آزمون های آماری کای اسکوئر پیرسون، لایکلی هود، تا او بی کندال، اسپیرمن، شدت همبستگی بالایی بین شکل­گیری کانون­های جغرافیایی جرم در فضاهای پسا کلان شهری  و متغیرهایی نظیر فقر،  نبود حمل ونقل عمومی، تنوع قومی و فرهنگی، تحرک مسکونی و فضاهای بی دفاع شهری وجود دارد.

فقر, جرم, کانون های جرم خیز, فضاهای پیراشهری, هشتگرد