سعید بهنیا - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان،
سعید قصابی یزدلی - دانشجوی کارشناسی مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان،
مینا ارست - دکتری بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

مدیریت و استفاده از آبهای نامتعارف در مزارع ضمن کاهش برداشت بیرویه آبها زیرزمینی، افزایش بهره وری آنها را در پی دارد. در این راستا برای بررسی اثر آبیاری با آب شور و پساب شهری بر تعیین غلظت کل فلزات سنگین و محاسبه ی شاخص انباشت آلودگی آنها در خاک، آزمایشی با تیمارهایی شامل آبیاری با آب شور، آب چاه و پساب، در مزارع اطراف شهر قم انجام شد. از هر یک از مزارع مورد مطالعه از عمق ۰-۳۰ سانتیمتری به طور تصادفی نمونه برداری انجام و غلظت کل روی، سرب، کادمیوم، کروم، مس، و نیکل بررسی شد. براساس نتایج، آبیاری سطحی با پساب غلظت کادمیوم و سرب، را کاهش و غلظت سایر فلزات را افزایش داد. حداکثر افزایش غلظت عناصر در خاک پس از آبیاری با پساب، مربوط به نیکل (۷ mg/L) و حداقل افزایش مربوط به مس (۲/۳۱ mg/L) بوده است. همچنین شاخص انباشت آلودگی خاک برای کروم و نیکل بزرگتر از عناصر دیگر بود. به طور کلی مقایسه نتایج نمونه های آبیاری شده با پساب و آب شور با استانداردهای موجود نشان داد که از لحاظ pH و مقدار عناصر موجود اثر محدود کنندهای در خاک نداشتند.

بحران آب، پساب شهری، شاخص انباشت آلودگی، فلزات سنگین، ویژگیهای شیمیایی خاک