مصطفی قادری حاجت - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
حسین امیرابراهیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس

کشور ایران به دلیل ظرفیتهای اقلیمی و موقعیت جغرافیایی خاص، از شرایط ویژه محیط زیستی برخوردار است که بین کشورهای جهان کم نظیر است. کشورمان با ۷کشور بصورت زمینی (خشکی) و با ۸کشور بصورت دریایی(آبی) همسایگی دارد. باتوجه به اینکه کشور ایران در معرض تهدیدات و چالش های متعدد زیست محیطی فراملی از جانب کشورهای منطقه قرار گرفته است، لذا شناسایی و بررسی این تهدیدات فراملی زیست محیطی، امری ضروری به نظر می رسد. دراین پژوهش بنا داریم به شناسایی و بررسی تهدیدات وچالش های فراملی زیست محیطی ایران به تفکیک حوزه جغرافیایی بپردازیم که این نتایج حاصل می گردد : در ناحیه شمال غرب کشورمان ، حوزه رودخانه مرزی ارس، بحث حق آبه کشورمان و چالش های زیست محیطی آن، مورد شناسایی و بررسی قرار می گیرد. درشمال جغرافیای ایران ، حوزه دریای خزر و چالش ها و تهدیدات آن شناسایی و بررسی می گردد، همچنین در ناحیه غرب و جنوب غربی بحث چالش و تهدیدات ریزگردها مد نظر می باشد که مهمترین ریشه این ریزگردها به کشورهای ترکیه و عراق باز می گردد. در جنوب کشورمان، تهدیدات وچالش های زیست محیطی خلیج فارس در پیش رو داریم و همچنین در شمال شرق و شرق کشورمان بحث حوزه زیست محیطی هریرود و هیرمند از مهمترین تهدیدات وچالش های زیست محیطی ایران به شمار می رود که این موضوع؛ لازمه توجه جدی به امر تهدیدات وچالش های زیست محیطی فراملی را طلب می کند که می تواند تاثیرات بسزایی را بر امنیت زیست محیطی در بعد ملی،کشوری و ناحیه ای داشته باشد. لذا این پژوهش سعی دارد نشان دهد که بخش قابل توجهی از تهدیدات و چالش های زیست محیطی کشور ایران ؛ ریشه های فراملی داشته و باید سیاستگذران کشورمان ضمن درک صحیح امنیت زیست محیطی وجغرافیایی برای این چالش و تهدیدات زیست محیطی فراملی، چاره اندیشی نمایند.

جغرافیای زیست محیطی، ژئوپلیتیک زیست محیطی، تهدیدات زیست محیطی، امنیت زیست محیطی.