نعمت اله شیری - دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش کشاورزی دانشگاه تهران
مسلم سواری - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه تهران،
علی اصغر میرکزاده - استادیار گروه ترویج و توسعه روستایی دانشگاه رازی کرمانشاه،

یکی از مؤثرترین روش ها در رشد کشاورزی و تأمین غذایی بشر، حفظ و نگهداری و تقویت خاک است. در تقویت حاصلخیزی زمین های زراعی غیر از کودهای شیمیایی، عوامل بیولوژیک نیز بسیار مؤثر می‏باشند. با توسعه و پیشرفت صنعت کشاورزی، کودها و سموم شیمیایی به طور چشمگیری مورد استفاده قرار گرفته‏اند اما اثرات نامطلوب آنها در حفظ تعادل محیط زیست و اکوسیستم‏های طبیعی، بسیاری از دانشمندان محیط زیست را در مورد وضعیت آینده جهان نگران کرده است. کودها و سموم شیمیایی اهمیت زیادی در ازدیاد محصول و تقویت حاصل‏خیزی خاک ها دارند اما سبب آلودگی محیط زیست نیز می‏شوند که پیامدهای بسیار مضری را در برخواهد داشت. تأثیرات نامطلوب کودها و آفت‏کش‏ها بر محیط زیست منجر به توجه بیشتر و استفاده از روشهایی گردیده که در آن نیازی به مصرف مواد شیمیایی نبوده یا کم باشد و یکی از راهکارهای عملی برای رسیدن به این هدف، زراعت گیاهان پوششی و کود سبز می‏باشد که می‏تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی باشد. با توجه به اینکه مواد آلی پایه تولیدات خاک بوده و با کاهش آن در خاک قابلیت تولید خاک نیز کاهش می‏یابد لذا برای بالا بردن توان تولیدی خاک و اصلاح خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آن باید مقدار مواد آلی خاک را افزایش داد و چون مواد آلی موجود در خاک در سال های آیش بیشتر تلف می‏شود لذا به جای اینکه زمین را آیش بگذاریم بهتر است گیاهی به عنوان کود سبز کاشته شده و به خاک برگردانده شود. کود سبز دارای فواید بسیاری از جمله بهبود خواص فیزیکی خاک، کاهش میزان تلفات ناشی از آب شویی، افزایش آب جذب شده توسط خاک، کاهش میزان دینیتریفیکاسیون، افزایش ازت خاک و... می‏باشد. در این مقاله فواید و مزایای استفاده از کود سبز، روش‏های کشت کودهای سبز و شرایط برگرداندن کود سبز به زمین و تاثیر آن‏ها بر حاصلخیزی خاک و افزایش بهره‏وری محصولات کشاورزی بررسی می‏گردد.

کودهای سبز، حاصلخیزی خاک، محیط زیست،