محمد ولایت زاده - گروه ایمنی صنعتی، موسسه آموزش عالی کاسپین، قزوین، ایران. باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
سارا منصوری مقدم - گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

اصطلاح فلز سنگین به هر عنصر شیمیایی فلزی اطلاق می شود که چگالی نسبتا بالایی داشته باشد و در غلظت های پایین سمی یا سمی باشد. نمونه هایی از فلزات سنگین عبارتند از: جیوه (Hg)، کادمیوم (Cd)، آرسنیک (As)، کروم (Cr)، تالیم (Tl) و سرب (Pb). فلزات سنگین اجزای طبیعی پوسته زمین هستند. آنها را نمی توان تخریب کرد یا از بین برد. تا حدودی از طریق غذا، آب آشامیدنی و هوا وارد بدن ما می شوند. به عنوان عناصر کمیاب، برخی از فلزات سنگین (مانند مس، سلنیوم، روی) برای حفظ متابولیسم بدن انسان ضروری هستند. با این حال، در غلظت های بالاتر می توانند منجر به مسمومیت شوند. به عنوان مثال، مسمومیت با فلزات سنگین می تواند ناشی از آلودگی آب آشامیدنی (مانند لوله های سربی)، غلظت بالای هوای محیط در نزدیکی منابع انتشار یا دریافت از طریق زنجیره غذایی باشد. فلزات سنگین خطرناک هستند زیرا تمایل به تجمع زیستی دارند. تجمع زیستی به معنای افزایش غلظت یک ماده شیمیایی در یک ارگانیسم بیولوژیکی در طول زمان در مقایسه با غلظت ماده شیمیایی در محیط است. ترکیبات هر زمان که جذب و ذخیره شوند سریعتر از تجزیه (متابولیسم) یا دفع در موجودات زنده تجمع می یابند. فلزات سنگین می توانند از طریق پسماندهای صنعتی و مصرفی وارد منبع آب شوند یا حتی از باران اسیدی که خاک ها را تجزیه می کند و فلزات سنگین را در نهرها، دریاچه ها، رودخانه ها و آب های زیرزمینی رها می کند.

خاک های سطحی، فلزات سنگین، انباشت زیستی، زنجیره غذایی، سلامت انسانی